Jesaja 46

Met dit hoofdstuk komt er een verandering van onderwerp. Er komen nu drie profetieën over de afgoderij in Babel. Toch is er wel een verbinding met het voorgaande, want de profeet heeft voorzegd wat Israël kan verwachten door het verwekken en de dienst van Kores. Nu gaat Jesaja aantonen wat Kores met Babel zal doen, waardoor de machteloosheid van Babel en zijn afgoden duidelijk wordt. Deze Perzische heerser zal het instrument in de hand van de HEERE zijn tot oordeel over de goden van Babel.

Terzelfder tijd bevatten de drie profetieën zaken die in verbinding met Israël nog toekomst zijn en die een vermaning inhouden voor Gods volk om zich volkomen vrij te houden van de afgoderij. De eerste profetie staat in dit hoofdstuk, de tweede is in Jesaja 47 en de derde in Jesaja 48. De eerste handelt met de goden, de tweede met Babel zelf en de derde met hen die bevrijd worden van Babel en eruit wegtrekken.

De derde en laatste profetie vindt zijn volle vervulling in de eindtijd, als Gods volk wordt opgeroepen weg te trekken uit het profetische Babel, het godsdienstige systeem in de eindtijd (Op 18:4). Dat systeem is voor ons herkenbaar in het naamchristendom met het pausdom aan het hoofd daarvan.

De hoofdgoden van Babel – Bel en Nebo – worden voorgesteld als goden die bezwijken. “Bel” betekent ‘heer’. Het is de titel die Enlil heeft gedragen, de vader van de goden, en later van Marduk, de god van de stad Babel, vergelijkbaar met de afgod Jupiter van de Romeinen. Bel wordt voorgesteld door een groot menselijk beeld met de horens van een stier. Het beeld spreekt van ‘wereldse macht’. “Nebo” is een van de voornaamste afgoden, vergelijkbaar met de afgod Mercurius van de Romeinen. Het is de god van de schrijvers en de intelligentie. Hij is de zoon van Marduk en de beschermer van het koninklijk huis. Het spreekt van ‘wereldse wijsheid’. Hun namen vinden we terug in namen van personen zoals Belsazar en Nebukadnezar.

“De dieren” die hen dragen, zoals kamelen en olifanten, bezwijken, evenals “de beesten” waarop ze geladen worden, zoals paarden en ezels (vers 1). Ondanks alle inspanningen komen deze goden niet op de plaats waar men hen in veiligheid denkt te brengen. In plaats van in een processie te hunner ere te worden rondgedragen – een ritueel dat jaarlijks met Nieuwjaar plaatsvindt – worden ze een buit van de veroveraar (vers 2). Ze zijn in handen van hun vijand Kores gevallen en konden niet worden gered. Zo onmachtig zijn ze. Ze konden zichzelf niet redden, laat staan dat ze anderen zouden kunnen redden.

De rest van het hoofdstuk bestaat uit drie vermaningen. De eerste is tot Israël (verzen 3-7), de tweede tot de afvalligen van het volk, zij die verbonden zijn met de afgodendienaars (verzen 8-11), de derde tot de opstandigen (verzen 12-13).

In de eerste vermaning wordt het volk herinnerd aan hun unieke oorsprong en ondersteuning. Als het zaad van Abraham zijn ze door God gevormd en gedragen (Dt 1:31; 32:11-12) en heeft Hij voor hen gezorgd vanaf hun prilste bestaan (vers 3). Dat is het verleden. Wat de toekomst betreft, is Hij de Onveranderlijke. Hij belooft dat Hij hen zal dragen (vers 4), een groot contrast met de goden van Babel die gedragen moeten worden (verzen 1-2) en die niet in staat zijn om hun dienaren te helpen en te dragen.

De Heer Jezus is het Die “alle dingen draagt door het woord van Zijn kracht” (Hb 1:3). Hij is het “Die Zelf onze zonden in Zijn lichaam heeft gedragen op het hout” (1Pt 2:24). En Hij is het ook Die als de Hogepriester ons nu op Zijn schouders en op Zijn borst draagt (vgl. Ex 28:12-29). God heeft Zijn volk gedragen op arendsvleugels en het tot Zich gebracht (Ex 19:4). Het is een bemoediging voor het overblijfsel aan wie de HEERE verzekert dat Zijn zorg voor hen in hun oefeningen niet zal falen, hoe lang die ook nodig zal zijn, hoe oud ze ook zullen worden. Het is ook in onze tijd een bemoediging voor iedere oude gelovige.

De vraag vandaag is ook: Dragen wij de dingen die wij verafgoden of draagt God ons? Afgoden als geld en plezier geven geen steun en uitkomst als het leven eindigt. Zij kunnen ons ook niet door de moeilijkheden heen dragen. Maar wie God kent, geopenbaard in Jezus Christus, wordt door Hem naar en over het einde van het leven gedragen om eeuwig bij Hem te zijn.

Is deze God met iemand te vergelijken of is er iets met Hem gelijk te stellen (vers 5)? De vraag stellen is hem beantwoorden. Stel elke willekeurige afgod naast Hem en de dwaasheid om in die god geld te investeren en hem aan te roepen zal duidelijk worden (verzen 6-7). Het maakt niet uit of het een god van goud voor de rijke of een god van hout voor de arme is, want waar dient een god toe, die je met je mee moet dragen en rondsjouwen? God maakt de goden en hen die daarmee rondsjouwen belachelijk. Je hoop op zulke goden stellen, is wel het domste wat je kunt doen.

De tweede vermaning begint met een oproep die is gebaseerd op het voorgaande. Hij is gericht aan hen die zich aan afgoderij overgeven. Laten zij mannen zijn, dat wil zeggen laten ze krachtig zijn in plaats van wankelend (vers 8). Laten ze denken aan wat vroeger is gebeurd, aan de grote waarheden met betrekking tot Zijn Persoon, Hij Die volstrekt uniek is, aan Wie niemand gelijk is (vers 9). Hij bepaalt de loop van de geschiedenis (vers 10). Daarom kan Hij die voorzeggen. Steeds heeft Hij voorzegd hoe het zal gaan. Heeft Hij hen daarin ooit beschaamd? Wat Hij in het verleden heeft gezegd, is allemaal uitgekomen. Laten ze daarom de les van de geschiedenis leren en ter harte nemen.

Dat Hij volmaakt te vertrouwen is, hebben Zijn handelingen in de hele geschiedenis van het volk bewezen. Dat zal ook in de toekomst bewezen worden als Hij de man van Zijn raadsbesluit ten tonele voert (vers 11). Het gaat hier over Kores. Hij is de “roofvogel” uit het oosten, dat is Perzië. Hij is op zoek naar prooi, dat is Babel. Door deze man zal de HEERE het oordeel over de vijanden van Israël brengen en daardoor tevens Zijn volk bevrijden.

Hier is Kores weer een beeld van de Heer Jezus, Die ook uit het oosten zal komen om de vijanden van Zijn volk te oordelen en daardoor Zijn volk te bevrijden en in de zegen te brengen. Met een dubbele toezegging, “Ik zal het ook doen komen” en “Ik zal het ook doen”, stelt de HEERE de vervulling ervan vast.

Het is goed voor de gelovige als hij zich de vroegere dingen herinnert, dat hij van het verleden leert hoe de Heer hem heeft geholpen en geleid en bevrijd. Het wekt de ziel op om Hem te prijzen en het stimuleert het geloof en de hoop voor de toekomst.

De derde vermaning is gericht tot hen die Gods wil weerstaan. Zij zijn de “onbuigzamen van hart”, de hardnekkigen (vers 12). Hun ongeloof heeft twijfel aan de beloften van God voortgebracht en het verlangen weggenomen om er kennis van te nemen. Als gevolg daarvan zijn zij zonder de redding die Hij geeft op de grondslag van gerechtigheid. Maar er is redding voor hen die Zijn voorwaarden aanvaarden (vers 13). Jesaja is hier weer evangelisch. Hij biedt Gods gerechtigheid aan. Ze kunnen die zo aannemen, zonder daarvoor bepaalde inspanningen te verrichten of een verre reis te maken (vgl. Dt 30:11-14; Rm 10:6-10).

Gerechtigheid is de basis voor redding. God zal aan Sion heil of behoudenis geven en Zijn luister (of: heerlijkheid) zal tot Israël komen. Zijn “heil” is een duidelijke verwijzing naar de komst van de Heer Jezus. Heil of behoudenis is verbonden aan Zijn Naam en Zijn werk. In Hem geeft God behoudenis aan Sion en Zijn luister aan Israël.

Dat zal gebeuren op de grondslag van Zijn gerechtigheid die Hij voor Israël heeft gevestigd. Die grondslag is, net als voor ons, de dood van Christus. De heerlijkheid van de HEERE die het volk zal verlaten (Ez 9:3; 11:23), zal naar hen terugkeren. Dat zal in de volle maat gebeuren, zodat Israël, dat in Goddelijke glans straalt, Zijn heerlijkheid op waardige wijze zal weerspiegelen.