Hier hebben we weer een tijdsaanduiding die een geschiedkundig gedeelte inluidt. Op 1-1-02 (de eerste dag van de eerste maand van het tweede jaar) na de uittocht is de tabernakel opgericht. Vervolgens vinden we wat in Numeri 7 beschreven staat. Dat loopt dan tot 13-1-02. De dag erna, de veertiende dag, wordt het Pascha gevierd.

Het eerste Pascha is in Egypte gevierd. Hier lezen we dus over het tweede Pascha. Pas in Jozua 5 lezen we voor de derde keer over de viering van het Pascha (Jz 5:1010Terwijl de Israëlieten in Gilgal hun kamp hadden opgeslagen, hielden zij het Pascha op de veertiende dag van die maand, in de avond, op de vlakten van Jericho.). Zou het in de woestijn niet zijn gevierd? God heeft de viering ervan als een eeuwige inzetting voor de komende geslachten voorgeschreven (Ex 12:1414Deze dag moet voor u een gedenk[dag] worden. U moet hem vieren als een feest voor de HEERE. U moet hem vieren als een eeuwige verordening, [al] uw generaties door.). Toch lezen we in totaal slechts zeven keer in de Bijbel over een daadwerkelijke viering van het Pascha (Ex 12:1111En zo moet u het eten: uw middel omgord, uw schoenen aan uw voeten en uw staf in uw hand. U moet het met haast eten, het is Pascha voor de HEERE.; Nm 9:55Zij hielden het Pascha op de veertiende dag van de eerste maand, tegen het vallen van de avond, in de woestijn Sinaï. Overeenkomstig alles wat de HEERE Mozes geboden had, zo deden de Israëlieten.; Jz 5:1010Terwijl de Israëlieten in Gilgal hun kamp hadden opgeslagen, hielden zij het Pascha op de veertiende dag van die maand, in de avond, op de vlakten van Jericho.; 2Kr 30:1515Toen slachtten zij het paaslam op de veertiende [dag] van de tweede maand. De priesters en de Levieten waren beschaamd geworden, hadden zich geheiligd en brandoffers gebracht in het huis van de HEERE.; 35:11Daarna hield Josia het Pascha voor de HEERE in Jeruzalem. En zij slachtten het paaslam op de veertiende van de eerste maand.; Ea 6:1919De ballingen vierden het Pascha op de veertiende van de eerste maand,; Lk 22:1515En Hij zei tot hen: Ik heb vurig begeerd dit Pascha met u te eten voordat Ik lijd.). Het doet denken aan de spaarzame keren dat in de christenheid het gedachtenismaal van de Heer wordt gevierd.

Er is verband tussen het Pascha in Exodus, Numeri en Jozua. In Exodus is de viering ervan uniek. Het ziet op het ogenblik dat een mens tot bekering komt, verlost wordt en in de woestijn komt, alles op grond van het bloed. Israël heeft Egypte niet kunnen verlaten zonder Pascha. Zo is er voor de mens geen weg uit de wereld zonder de dood van Christus. Maar ook daarna wil God dat wij het Paaslam niet vergeten. Tijdens onze woestijnreis (Numeri) vieren we het daarom elke eerste dag van de week. God wil ook dat wij ons bewust zijn dat wij al onze hemelse zegeningen (Jozua) te danken hebben aan dat Lam. Zo zien we het Paaslam aan het begin van de reis, tijdens de reis en nadat de reis geëindigd is.

Het Pascha is een herinnering aan hun verlossing en een symbool van hun eenheid als volk. Het avondmaal van de Heer kent dezelfde gedachte. Het doet de leden van de gemeente terugdenken aan Hem Die hen heeft verlost – “Doet dit tot Mijn gedachtenis” (1Ko 11:2121want bij het eten neemt ieder vooraf zijn eigen avondmaal, en de een is hongerig en de ander dronken.) – en geeft uitdrukking aan het feit dat de leden van de gemeente “één brood, één lichaam” zijn (1Ko 10:1717Want wij, de velen, zijn één brood, één lichaam; want wij allen nemen deel aan het ene brood.). God geeft deze symbolen (het Pascha voor Israël en het avondmaal voor de gemeente) om te voorkomen dat de gedachte aan eenheid en verlossing verloren gaat.

Het Pascha wordt hier voor het eerst als een herinnering gevierd. De verlossing ligt nog vers in het geheugen. Ze hebben de verlossing ervaren. Die ervaring van de verlossing, maar dan als geloofservaring, heeft ieder kind van God. Door het vieren van het avondmaal komt de destijds ervaren verlossing telkens weer krachtig op ons af, we worden er steeds aan herinnerd.

De omstandigheden van de woestijn veroorzaken soms verhinderingen om het Pascha te vieren. Dat kan zijn in geval van verontreiniging. Het gaat er niet om dat iemand als gelovige ongeschikt is. Van nature is iedere gelovige onwaardig, maar we zijn geschikt gemaakt door de Heer Jezus. Door onze wandel kunnen we echter ongeschikt worden en dat zonder het zelf te willen. Het betreft hier niet een bewuste zonde. Het gaat hier om de aanraking van een lijk, misschien per ongeluk, misschien noodzakelijk omdat er iemand begraven moest worden. Het is geen onreinheid die uit hemzelf is voortgekomen.

Dat het niet om een bewuste zonde gaat, blijkt ook wel uit het feit dat zij zelf naar Mozes toegaan. De mannen tonen fijngevoeligheid ten aanzien van het Pascha door aan te geven dat ze door hun aanraking met de dood het nu niet kunnen vieren. Ze stellen zich er ook niet tevreden mee dat ze het dan maar een keer overslaan. Ze gaan met hun probleem naar Mozes. Naar twee kanten zien we hun goede gezindheid en verlangen: ze gaan niet onverschillig aan hun verontreiniging voorbij en ze laten niet onverschillig het Pascha aan zich voorbijgaan.

Mozes doet niet alsof hij het antwoord op hun vraag weet. Het is ware grootheid te zeggen dat je iets niet weet en ermee naar God te gaan in het vertrouwen dat Hij antwoord zal geven. Mozes nadert namens deze mensen tot God om Hem te vragen en legt dit geval aan Hem voor. God geeft antwoord. Dat zien we telkens in Numeri. Vraag Hem en Hij zegt wat er moet gebeuren. God voorziet in elke omstandigheid waar het volk niet weet wat het moet doen. God handhaaft altijd Zijn heiligheid. Onreinheid maakt ongeschikt, maar Hij geeft wel een oplossing. Hij voorziet in omstandigheden dat zo iemand wel het Pascha kan vieren.

In Zijn antwoord geeft Hij een uitweg. Ook voegt Hij er nog een geval aan toe dat iemand het Pascha niet heeft kunnen vieren. Dat is in geval iemand vanwege een verre reis niet in staat is het te vieren. Door een verre reis te maken heeft iemand zich verwijderd van de plaats waar de HEERE is. Dat is wel een eigen keus. Toepassing: als we iemand een aantal weken niet in de samenkomst zien, kan dat erop duiden dat zo iemand op een verre reis is, dat wil zeggen geestelijk ver is afgedwaald. Daar moeten we zorg aan besteden. We kunnen niemand missen. Ook God hecht er waarde aan dat het Pascha wordt gevierd. Het is Hem niet onverschillig als iemand het avondmaal, het gedachtenismaal van de Heer, niet viert.

De uitweg die de HEERE geeft, is dat het Pascha in de tweede maand mag worden gevierd. Daarin voorziet Hij in Zijn genade. Maar als de betrokkene daar ook geen gebruik van maakt, moet hij worden uitgeroeid. Dan is er sprake van opzet. Een toepassing kan zijn dat we tegen iemand die meerdere keren zonder reden geen avondmaal viert, zeggen dat hij niet meer het avondmaal kan vieren, voordat hij inziet dat Hij hier de Heer Jezus tekort mee doet.

In geestelijke zin verkeren wij allemaal in omstandigheden van de tweede maand. Sommigen zijn gekomen uit kerkelijke systemen waar de dood zijn beslag heeft gekregen, anderen zijn van een ‘verre reis’ thuisgekomen. In veel plaatselijke gemeenten komt slechts een klein deel samen van de hele gemeente in die plaats. Velen bevinden zich nog op een plaats in de christenheid waar de dood heerst; velen zijn ook nog op een verre reis. Maar God geeft nog die gelegenheid, zoals in de dagen van Hizkia (2Kr 30-31). We lezen van die dagen: “Een groot deel van het volk … hadden zich niet gereinigd. Toch aten zij het Pascha, maar niet zoals het voorgeschreven was. Hizkia bad echter voor hen en zei: Laat de HEERE, die goed is, verzoening doen voor hem die heel zijn hart erop gericht heeft om God de HEERE, de God van zijn vaderen, te zoeken, al was dat niet volgens de reinheid die past bij het heiligdom. En de HEERE verhoorde Hizkia en genas het volk” (2Kr 30:18-2018Want een groot deel van het volk, velen uit Efraïm, Manasse, Issaschar en Zebulon, hadden zich niet gereinigd. Toch aten zij het Pascha, [maar] niet zoals het voorgeschreven was. Hizkia bad echter voor hen en zei: Laat de HEERE, Die goed is, verzoening doen voor [hem]19[die] heel zijn hart [erop] gericht heeft om God de HEERE, de God van zijn vaderen, te zoeken, al was dat niet volgens de reinheid [die past bij] het heiligdom.20En de HEERE verhoorde Hizkia en genas het volk.).

Deze regeling wil niet zeggen dat God Zijn maatstaven verlaagt of versoepelt. Dat doet Hij nooit. We mogen niet soepeler worden in de beoordeling van wie wel en wie niet aan het avondmaal mogen deelnemen. Wat geldt voor de eerste maand, geldt ook in de tweede maand. Nooit mag zwakheid in het getuigenis de maatstaven veranderen. Maar God houdt wel rekening met de omstandigheden en dat moeten wij ook doen.

De vreemdeling die bij de Israëlieten woont, is ook verplicht het Pascha voor de HEERE te houden. Het betreft dan wel een vreemdeling die door zich te laten besnijden deel is gaan uitmaken van Gods volk: “Als er nu een vreemdeling bij u verblijft en [als die] voor de HEERE het Pascha wil houden, laat dan al wie mannelijk is bij hem, besneden worden. Dan mag hij naar voren komen om het [Pascha] te houden, en zal hij zijn als een ingezetene van het land. Niemand echter die onbesneden is, mag ervan eten. Eén wet is er voor de ingezetene en voor de vreemdeling die te midden van u verblijft” (Ex 12:48-4948Als er nu een vreemdeling bij u verblijft en [als die] voor de HEERE het Pascha wil houden, laat dan al wie mannelijk is bij hem, besneden worden. Dan mag hij naar voren komen om het [Pascha] te houden, en zal hij zijn als een ingezetene van het land. Niemand echter die onbesneden is, mag ervan eten.49Eén wet is er voor de ingezetene en voor de vreemdeling die te midden van u verblijft.; vgl. Ea 6:19-2119De ballingen vierden het Pascha op de veertiende van de eerste maand,20want de priesters en de Levieten hadden zich als één [man] gereinigd – zij waren allen rein – en zij slachtten het paaslam voor alle ballingen, ook voor hun broeders, de priesters, en voor zichzelf.21De Israëlieten die uit de ballingschap waren teruggekeerd, aten het, en [ook] al wie zich naar hen toe had afgezonderd vanuit de verontreiniging van de heidenvolken van het land om de HEERE, de God van Israël, te zoeken.).

De voorzieningen die God tot hiertoe heeft gegeven, hebben betrekking op de opstelling en de heiligheid van het kamp. Nu komen de voorzieningen voor de reis zelf. Het zijn er twee: de wolkkolom en de zilveren trompetten. Beide middelen tonen aan dat het volk volstrekt afhankelijk is van God bij het trekken door de woestijn. De wolkkolom is er “voortdurend” (vers 1616Zo was het voortdurend: de wolk bedekte hem en 's nachts was hij [als] een verschijning van vuur.). Wat een bijzondere zorg van God! Naar het bijzondere voorrecht van de leiding van God door de wolkkolom wordt meerdere keren in de geschiedenis van Israël teruggewezen (Ps 105:3939Hij spreidde een wolk uit om [hen] te bedekken
en [gaf] vuur om de nacht te verlichten.
; Ne 9:1919hebt U hen in Uw grote barmhartigheid toch niet verlaten in de woestijn. De wolkkolom week overdag niet van boven hen om hen te leiden op de weg, [en ook] de vuurkolom 's nachts [niet] om voor hen de weg te verlichten waarop zij zouden gaan.).

Bij de wolkkolom kunnen we denken aan de leiding van de Heilige Geest in het leven van de gelovige om hem aanwijzingen te geven voor zijn gaan door de woestijn van dit leven. Het persoonlijke aspect staat echter niet voorop. De wolkkolom is hier namelijk de bedekking van de tabernakel, die hier “de tent van de getuigenis” wordt genoemd. God heeft ons een getuigenis toevertrouwd. Hij wil een getuigenis van Zichzelf door ons aan de wereld geven. Daarvoor is de Heilige Geest in de gemeente komen wonen.

De eerste keer dat de wolkkolom de weg wijst, is na de verlossing uit Egypte (Ex 13:2121De HEERE ging vóór hen uit, overdag in een wolkkolom om hen de weg te wijzen, en 's nachts in een vuurkolom om hun licht te geven, zodat zij dag en nacht verder konden trekken.) om hen naar de Rode Zee te voeren. Het is een beeld van de leiding van de Heilige Geest Die na de verlossing Zijn volk gaat leiden. De tweede keer zien we de wolkkolom als deze plaatsneemt aan de ingang van de tent der samenkomst die door Mozes buiten het kamp is opgericht (Ex 33:99Zodra Mozes de tent binnenging, gebeurde het dat de wolkkolom neerdaalde en bij de ingang van de tent bleef staan en dat [de HEERE] met Mozes sprak.).

Het optrekken en rusten van de wolkkolom wordt hier uitvoerig beschreven. Aan het optrekken en rusten van de wolkkolom is de hele weg van het volk verbonden. Zoals de wolkkolom aangeeft, moet het volk handelen. Het volk als geheel moet zich ernaar richten, niet alleen maar de enkeling. Ook als plaatselijke gemeenten moeten we niet onze eigen weg plannen, maar onze weg overgeven aan de leiding van de Heilige Geest.

God wil elk plaatselijk getuigenis van de gemeente laten trekken door de woestijn. Elke oefening in een gemeente hangt samen met het letten op de wolk. Bij vragen over het toelaten van iemand aan het avondmaal of in geval van het wegdoen van de zonde uit het midden van de gemeente of welke andere vorm van zorg dan ook, moeten we letten op de leiding van de Heilige Geest.

Ook in de nacht is de wolk er om onze wandel te bepalen. In de nacht ziet de wolk eruit als een vuur. Alles wordt kinderlijk eenvoudig voorgesteld. Het is de zekere weg van zegen voor het getuigenis. Alles moet gebeuren op “het bevel van de HEERE” (vers 1818Op het bevel van de HEERE braken de Israëlieten op, en op het bevel van de HEERE sloegen zij hun kamp op. Alle dagen waarop de wolk op de tabernakel bleef rusten, bleven zij in hun kamp. [2x], vers 2020Als het gebeurde dat de wolk maar weinig dagen op de tabernakel was, bleven zij op het bevel van de HEERE in hun kamp, en op het bevel van de HEERE braken zij op. [2x], vers 2323Op het bevel van de HEERE sloegen zij hun kamp op en op het bevel van de HEERE braken zij op. Zij namen de voorschriften van de HEERE in acht, op het bevel van de HEERE, door de dienst van Mozes. [3x]), een bevel dat tot uitdrukking wordt gebracht in de bewegingen van de wolkkolom.

Het volk kan een zekere weg gaan als ze letten op de wolk en handelen naar wat die doet. Omdat het volk nooit weet wanneer de wolk zal stilhouden of voorwaarts zal gaan, is het noodzakelijk er voortdurend naar te kijken. Voor elke stap zijn we afhankelijk van de leiding van de Heilige Geest. In actie te komen zonder Zijn leiding brengt alleen ellende voort, evenals het blijven waar we zijn, terwijl de Geest ons aanspoort een bepaald werk te gaan doen of een bepaalde beslissing te nemen.

Het letten op de leiding van de Heilige Geest is ook van belang bij besprekingen tussen broeders met een bepaalde verantwoordelijkheid in de gemeente. Het gaat daarbij niet om zakelijk ingestelde broeders, om wie het best kan praten, maar of er werkelijke afhankelijkheid is van de Heilige Geest in een geest van gebed. Niet alleen een zaak moet duidelijk zijn, maar ook het tijdstip van handelen. Er gaat geen tijd verloren als wij wachten op Gods tijd. Om op de juiste wijze en op de juiste tijd te handelen is het nodig steeds naar boven te kijken. Ons handelen en het tijdstip waarop moeten niet worden ingegeven door wat we om ons heen zien in bijvoorbeeld het bedrijfsleven.

We moeten de Heer gelegenheid geven om ons te leiden. Hij wil ons leiden door Zijn oog. Hij kan ons ook leiden door toom en bit (Ps 32:8-98Ik onderwijs u en leer u de weg die u moet gaan;
Ik geef raad, Mijn oog is op u.
9Wees niet als een paard,
als een muildier, dat geen verstand heeft.
Zijn bek houdt men in toom met bit en toom;
dan kan hij u niet te na komen.
). In het laatste geval houdt Hij ons in bedwang, zodat we niet de verkeerde weg inslaan. In het eerste geval is er gemeenschap met Hem in het gaan van de goede weg. We moeten dan ook niet vragen of de Heer ons wil tegenhouden als we verkeerd dreigen te gaan, maar ons toevertrouwen aan Hem en vragen naar Zijn wil. Dan zullen we niet eerder handelen dan wanneer we zeker weten dat iets Zijn wil is.