Bij de steniging van Stéfanus heeft Saulus zijn betrokkenheid al getoond door als kledingbewaarder te fungeren (Hd 7:5858en zij wierpen hem de stad uit en stenigden hem. En de getuigen legden hun kleren af aan de voeten van een jongeman, Saulus geheten.). Nu merkt Lukas op dat hij met die steniging instemde. Direct na deze opmerking van de instemming van Saulus met de dood van Stéfanus vermeldt Lukas de eerste grote vervolging van de gemeente. Met de dood van Stéfanus is het hek van de dam. De geest van haat die de godsdienstige leiders bezitten, neemt helemaal bezit van hen en komt tot volle ontplooiing.

Met de dood van Stéfanus is ook het extra jaar van genade ten einde dat Israël door God is gegeven om voor Hem vrucht voort te brengen (Lk 13:6-96Hij nu sprak deze gelijkenis: Iemand had een vijgenboom die in zijn wijngaard was geplant, en hij kwam om vrucht daaraan te zoeken en vond die niet.7Hij nu zei tot de wijngaardenier: Zie, drie jaar is het sinds ik vrucht kom zoeken aan deze vijgenboom, en ik vind die niet; hak hem <dus> om; waarom beslaat hij de grond nog zonder nut?8Hij echter antwoordde en zei tot hem: Heer, laat hem nog dit jaar [staan], totdat ik eromheen gegraven en mest gelegd heb;9en als hij dan in de toekomst vrucht voortbrengt …, maar zo niet, hak hem om.). Nu Stéfanus is verworpen en daarmee het tweede aanbod van genade, gaat het aanbod van de behoudenis naar de volken. Daarvoor zal God de man gebruiken die nu nog bezig is zich tot de grootste christenvervolger te ontwikkelen.

Eerst wordt het evangelie nog in de landstreken van Judéa en Samaria gebracht. Daarheen wordt de gemeente verstrooid. Het zijn de landstreken die de Heer Jezus heeft genoemd in Zijn opdracht aan de discipelen om daar het evangelie te verkondigen (Hd 1:88Maar u zult kracht ontvangen wanneer de Heilige Geest over u komt, en u zult Mijn getuigen zijn, zowel in Jeruzalem als <in> heel Judéa en Samaria en tot aan [het] einde van de aarde.). Daaraan is tot nu toe nog geen gevolg gegeven. De Heer gebruikt de vervolging om dat te bewerken (vers 44Zij dan die verstrooid waren, gingen [het land] door en verkondigden het Woord.). Hierdoor worden zij als het ware uitgestuurd in de oogst (Lk 10:22Hij nu zei tot hen: De oogst is wel groot, maar de arbeiders zijn weinig; smeekt dan de Heer van de oogst dat Hij arbeiders in Zijn oogst uitstuurt.). De apostelen blijven in Jeruzalem. Zijn zij daarmee ongehoorzaam aan hun opdracht? Het kan zijn dat het moedig is om juist nu in Jeruzalem te blijven en dat God het zo wil.

Nadat de Raad zijn woede heeft bekoeld in de steniging van Stéfanus, wordt deze eerste martelaar voor het geloof door Godvrezende mannen naar het graf gebracht. De grote rouw die zij bedrijven, past daarbij. Zij zijn bedroefd, maar niet op de wijze waarop ongelovigen bedroefd zijn die geen hoop hebben (1Th 4:13-1413Maar wij willen niet dat u onwetend bent, broeders, wat betreft hen die ontslapen, opdat u niet bedroefd bent, zoals ook de overigen die geen hoop hebben.14Want als wij geloven dat Jezus is gestorven en opgestaan, evenzeer zal God ook de door Jezus ontslapenen met Hem brengen.).

Vervolgens richt Lukas onze aandacht weer even op Saulus. Deze heeft met vreugde gezien dat Stéfanus werd gedood. Die gebeurtenis heeft in hem de gekoesterde haatgevoelens losgemaakt, waaraan hij uiting geeft door de gemeente te verwoesten (vgl. Ps 83:55Kom, zeiden zij, laten wij hen uitroeien, zodat zij geen volk meer zijn
en aan de naam van Israël niet meer gedacht wordt.
). Daarbij gaat hij secuur te werk. Hij gaat elk huis binnen waarvan hij vermoedt dat daar christenen wonen of samenkomen (Hd 2:4646En met volharding waren zij dagelijks eendrachtig in de tempel en braken brood aan huis en namen samen voedsel met vreugdegejuich en eenvoud van hart,; 5:4242En zij hielden niet op elke dag in de tempel en aan huis te leren en te verkondigen dat Jezus de Christus is.).

Als hij hen vindt, boeit hij hen en levert hen in de gevangenis over (Hd 22:44en ik heb deze Weg vervolgd tot [de] dood toe, terwijl ik zowel mannen als vrouwen boeide en in gevangenissen overleverde,), waar hij hen onder marteling tot lasteren wil dwingen (Hd 26:9-119Ik meende dan bij mijzelf, dat ik tegen de Naam van Jezus de Nazoreeër veel vijandigs moest doen,10wat ik ook heb gedaan in Jeruzalem; en velen van de heiligen heb ik in gevangenissen opgesloten, waartoe ik de volmacht van de overpriesters had ontvangen; en als zij werden gedood, stemde ik ervoor.11En in alle synagogen dwong ik, door hen te straffen, hen dikwijls te lasteren; en bovenmate woedde ik tegen hen en vervolgde hen tot zelfs in de buitenlandse steden.). Hij maakt daarbij geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Door haat gedreven mensen hebben geen oog voor verschillen in draagkracht. Juist de zwakkeren zijn voor hen een dankbaar doelwit. Misschien dat het juist in algemene zin zwakkeren zijn die zijn achtergebleven in Jeruzalem, omdat zij geen mogelijkheden hebben om te vluchten.

Al de haat die losbarst, volbrengt slechts de wil van God, want door de verstrooiing die daar het gevolg van is, komt het evangelie op vele plaatsen. De vervolging is als een onaangename wind die het zaad meevoert naar andere plaatsen met het gelukkige gevolg dat het daar kan ontkiemen. De haat die hen verdrijft, maakt hen niet bang, maar in tegendeel tot moedige getuigen.

Het verkondigen van het Woord gebeurt door iedere verstrooide gelovige. De verkondiging van het evangelie is hier duidelijk niet afhankelijk van een gave, maar van een hart dat vol is van de Heer. Wat door de vijand bedoeld is om uit te roeien, gebruikt God voor de uitbreiding van Zijn werk.

We vinden hier een mooie toepassing van het raadsel van Simson: “Eten kwam uit de eter, en zoetigheid kwam uit de sterke” (Ri 14:1414Hij zei tegen hen: Eten kwam uit de eter, en zoetigheid kwam uit de sterke. En drie dagen [lang] konden zij het raadsel niet uitleggen.). De eter en de sterke is de vijand die als de brullende leeuw rondgaat, op zoek wie hij zou kunnen verslinden (1Pt 5:88Weest nuchter, waakt; uw tegenpartij, [de] duivel, gaat rond als een brullende leeuw, op zoek wie hij zou kunnen verslinden.). Maar in plaats van het verslinden van de gelovigen ontstaat er nieuw leven als gevolg van het geloof in het gepredikte evangelie. Daarvan zien we een prachtig voorbeeld van wat er gebeurt in het gebied van Samaria, waarvan Lukas ons in het volgende gedeelte een verslag geeft.

We hebben Filippus eerder ontmoet als “een van de zeven” diakenen (Hd 6:55En dit woord bevredigde de hele menigte; en zij kozen Stéfanus, een man vol van geloof en van [de] Heilige Geest, en Filippus, Próchorus, Nicánor, Timon, Pármenas en Nicolaüs, een proseliet van Antiochië,). Hij heeft zijn taak als diaken trouw verricht en daardoor veel vrijmoedigheid in het geloof verworven (1Tm 3:1313Want zij die goed gediend hebben, verwerven zich een goede positie en veel vrijmoedigheid in [het] geloof dat in Christus Jezus is.). Daardoor is hij nu als evangelist werkzaam geworden (Hd 21:88En de volgende dag gingen wij weg en kwamen in Caesaréa; en wij gingen het huis van de evangelist Filippus binnen, die [een] van de zeven was, en bleven bij hem.). Hij predikt in Samaria.

De inwoners van Samaria, de Samaritanen, zijn een vermenging van Joden en heidenen die in Israël wonen sinds de wegvoering van de tien stammen door de Assyriërs (2Kn 17:24-4124De koning van Assyrië bracht [mensen] uit Babel, uit Chuta, uit Avva, uit Hamath en Sefarvaïm, en liet hen in de steden van Samaria wonen, in plaats van de Israëlieten. Zij namen Samaria in bezit en woonden in zijn steden.25En het gebeurde in de begin[tijd] dat zij daar woonden, dat zij de HEERE niet vreesden. Daarom zond de HEERE leeuwen onder hen, die [enigen] van hen doodden.26Daarom zeiden zij tegen de koning van Assyrië: De volken die u liet wegvoeren en in de steden van Samaria hebt laten wonen, kennen de wijze niet [waarop] de God van het land [gediend moet worden]; daarom heeft Hij leeuwen onder hen gezonden, en zie, die doden hen, omdat zij de wijze niet kennen [waarop] de God van het land [gediend moet worden].27Toen gebood de koning van Assyrië: Breng een van de priesters die u daarvandaan weggevoerd hebt, daar naartoe om er te gaan wonen, zodat hij hun de wijze kan leren [waarop] de God van het land [gediend moet worden].28Toen kwam een van de priesters die men uit Samaria weggevoerd had, en deze ging in Bethel wonen. Hij leerde hun hoe zij de HEERE moesten vrezen.29Maar ieder volk bleef zijn [eigen] goden maken; zij plaatsten die in de huizen op de [offer]hoogten die de Samaritanen gemaakt hadden, ieder volk in hun steden, waar zij woonden.30De mensen uit Babel maakten Sukkoth Benoth, de mensen uit Chuta maakten Nergal, de mensen uit Hamath maakten Asima,31en de Avvieten maakten Nibha en Tartak. De mensen van Sefarvaïm verbrandden hun zonen met vuur voor Adrammelech en Anammelech, de goden van Sefarvaïm.32[Daarnaast] vreesden zij de HEERE, en stelden voor zichzelf uit hun geledingen priesters aan voor de [offer]hoogten, die voor hen [dienst] deden in de huizen op de [offer]hoogten.33Zij vreesden de HEERE maar dienden [ook] hun goden, overeenkomstig de handelwijze van de volken waaruit men hen weggevoerd had.34Tot op deze dag toe doen zij overeenkomstig de vroegere handelwijze. Zij vrezen de HEERE niet en zij handelen niet naar hun verordeningen, naar hun bepalingen, naar de wet en naar het gebod dat de HEERE geboden heeft aan de kinderen van Jakob, die Hij de naam Israël gaf.35Toch had de HEERE een verbond met hen gesloten en hun geboden: U mag geen andere goden vereren, u niet voor hen neerbuigen, hen niet dienen en niet aan hen offeren.36Maar de HEERE, Die u met grote kracht en met een uitgestrekte arm uit het land Egypte geleid heeft – Hem moet u vrezen, voor Hem moet u zich buigen en aan Hem moet u offeren.37De verordeningen, de bepalingen, de wet en de geboden, die Hij u voorgeschreven heeft, moet u alle dagen nauwlettend in acht nemen; u mag geen andere goden vereren.38Het verbond dat Ik met u gesloten heb, mag u niet vergeten; u mag andere goden niet vereren.39Voorwaar, de HEERE, uw God, moet u vrezen; dan zal Híj u redden uit de hand van al uw vijanden.40Maar zij luisterden niet en deden overeenkomstig hun vroegere handelwijze.41Deze volken vreesden de HEERE én zij dienden hun afgodsbeelden. Ook hun kinderen en hun kleinkinderen doen zoals hun vaderen gedaan hebben, tot op deze dag.). Zij waren eerst afgodendienaars, maar ze begonnen ook Jahweh te vereren, waarbij ze zich alleen aan de vijf boeken van Mozes hielden. Vanwege die vermenging werden ze door de echte Joden veracht. Als plaats van aanbidding hadden zij de berg Gerizim in tegenstelling tot de Joden die Jeruzalem als plaats van aanbidding hadden (Jh 4:2020Onze vaderen hebben op deze berg aangebeden, en u zegt dat in Jeruzalem de plaats is waar men moet aanbidden.). Door de prediking van Christus komt er ook voor hen de nieuwe aanbidding, los van Jeruzalem en de berg Gerizim (Jh 4:21-2421Jezus zei tot haar: Geloof Mij, vrouw, er komt een uur dat u noch op deze berg, noch in Jeruzalem de Vader zult aanbidden.22U aanbidt wat u niet weet; wij aanbidden wat wij weten, want de behoudenis is uit de Joden.23Maar er komt een uur, en het is er, dat de ware aanbidders de Vader zullen aanbidden in geest en waarheid; immers, de Vader zoekt zulke [personen] die Hem aanbidden.24God is een geest, en wie Hem aanbidden, moeten Hem aanbidden in geest en waarheid.).

Filippus predikt niet een leer, maar een Persoon, Christus. Verderop in dit hoofdstuk lezen we dat hij aan de kamerling “Jezus” predikt omdat hij aansluit bij wat de kamerling leest. Deze leest Jesaja 53 en daarin wordt de Heer Jezus in Zijn vernedering voorgesteld (vers 3535En Filippus opende zijn mond en te beginnen van die Schrift verkondigde hij hem Jezus.). Door in Samaria “Christus” te prediken sluit Filippus aan bij de opstanding en verheerlijking van de Heer (Hd 2:3636Laat het hele huis van Israël dan zeker weten, dat God Hem zowel tot Heer als tot Christus heeft gemaakt, deze Jezus Die u hebt gekruisigd.).

De prediking van Filippus heeft groot resultaat. Een van de oorzaken daarvan is dat de Heer Zelf al in Samaria had gewerkt en dat velen Hem daar al kenden, die op hun beurt ook weer getuigen waren geworden (Jh 4:3939Velen nu van de Samaritanen uit die stad geloofden in Hem om het woord van de vrouw, die getuigde: Hij heeft mij alles gezegd wat ik heb gedaan.). Er was al gezaaid en er kan nu worden geoogst (Jh 4:35-3835Zegt u niet: Het zijn nog vier maanden, dan komt de oogst? Zie, Ik zeg u: Slaat uw ogen op en aanschouwt de velden, want zij zijn al wit om te maaien.36De maaier ontvangt loon en verzamelt vrucht voor [het] eeuwige leven, opdat zich samen verblijden de zaaier zowel als de maaier.37Want hierin is de spreuk waar: De een zaait, de ander maait.38Ik heb u gezonden om te maaien wat u niet hebt bearbeid; anderen hebben het bearbeid en u bent op hun arbeid[sterrein] gekomen.). Het zaad van de prediking valt in toebereide aarde. Ook is er geloof in de komst van de Messias (Jh 4:2525De vrouw zei tot Hem: Ik weet dat [de] Messias komt, Die Christus wordt genoemd; wanneer Die is gekomen, zal Hij ons alles verkondigen.). Filippus kan Hem prediken als al gekomen.

Door zijn prediking komt er eenheid onder de menigten. Gehoorzaam acht geven op Gods Woord bewerkt eendracht. Naast het horen van de prediking, wat als eerste wordt genoemd, zien ze ook de tekenen die hij doet. Overigens zien we in Handelingen dat tekenen en wonderen behalve door de apostelen alleen nog door Stéfanus (Hd 6:88Stéfanus nu, vol van genade en kracht, deed wonderen en grote tekenen onder het volk.) en Filippus (Hd 8:66En eendrachtig gaven de menigten acht op wat door Filippus werd gezegd, toen zij [hem] hoorden en de tekenen zagen die hij deed.) worden gedaan. De tekenen die Filippus doet, bestaan uit het op wonderbare wijze bevrijden van mensen uit geestelijke en lichamelijke gevangenschap.

Het worden geen wonderen genoemd, maar tekenen omdat al deze genezingen verwijzen naar de verheerlijkte Heer Die daardoor het gepredikte Woord onderstreept en bevestigt (Mk 16:2020En zij gingen uit en predikten overal, terwijl de Heer meewerkte en het Woord bevestigde door de tekenen die daarop volgden.>). De Christus Die Filippus predikt, bewijst Zijn bevrijdende en herstellende macht in deze wonderen. Al deze wonderen betekenen dat de macht om te bevrijden en te herstellen bij Hem ligt. Ze zijn een voorproefje van de krachten van de toekomstige eeuw (Hb 6:55en [het] goede Woord van God en [de] krachten van [de] toekomstige eeuw geproefd hebben). Dat de onreine geesten luidkeels schreeuwend uitgaan, wijst erop dat zij met grote tegenzin hun slachtoffers verlaten, maar dat ze het door de hogere macht van de Heer Jezus wel moeten.

De bevrijding uit de macht van de zonde door het werk van Christus, samen met een weldadige bevrijding van de gevolgen van de zonde, bewerkt grote blijdschap. De uitwerking van de prediking van Filippus bij de kamerling is ook blijdschap (vers 3939Toen zij nu uit het water waren opgekomen, rukte [de] Geest van [de] Heer Filippus weg en de kamerling zag hem helemaal niet meer, want hij ging zijn weg met blijdschap.). Blijdschap is onlosmakelijk verbonden aan het evangelie. De engel die de geboorte van de Heer Jezus aankondigt, spreekt naar aanleiding daarvan over “grote blijdschap, die voor het hele volk zal zijn” (Lk 2:1010En de engel zei tot hen: Weest niet bang, want zie, ik verkondig u grote blijdschap, die voor het hele volk zal zijn;). Overal waar de Heer Jezus wordt ontvangen, wordt droefheid over de zonden gevolgd door blijdschap over de vergeving ervan (1Th 1:66En u bent navolgers geworden van ons en van de Heer, nadat u het Woord aangenomen hebt onder veel verdrukking, met blijdschap van [de] Heilige Geest,). Blijdschap hoort bij het koninkrijk van God (Rm 14:1717Want het koninkrijk van God is niet eten en drinken, maar rechtvaardigheid, vrede en blijdschap in [de] Heilige Geest.) en is een onderdeel van de vrucht van de Geest (Gl 5:2222Maar de vrucht van de Geest is: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.).

Voordat Filippus in Samaria kwam, was er een man actief die het volk in extase bracht. Hij deed dat door toverij. Hij was ook niet bescheiden in zijn optreden, maar presenteerde zich als “een groot man”, iemand die ertoe deed. (Terwijl ik dit commentaar nog eens doorlees, krijg ik een kaartje in de brievenbus, waaruit blijkt dat mensen als Simon nog steeds springlevend zijn. Op het kaartje staat onder andere: ‘Ik ben een groot Afrikaans medium en helderziende … Ik bied u een oplossing voor al uw problemen … maar ook bescherming tegen slechte invloeden … Ik help u … Ik breng succes.’ Deze slaaf van de satan lijdt beslist niet aan een minderwaardigheidscomplex.)

Met zijn toverkunsten richtte Simon de aandacht op zichzelf, en met succes. Hij kreeg de aandacht van allen op zich gevestigd. Hij had grote aantrekkingskracht op iedereen, hij sprak “klein en groot”, jong en oud, aan. Iedereen was van hem onder de indruk en dichtte hem goddelijke kracht toe. Zijn toverijen waren wonderen van de leugen (2Th 2:99hem, wiens komst naar [de] werking van de satan is met allerlei kracht en tekenen en wonderen van [de] leugen,). Het was ook geen hype, een plotseling verschijnende en even plotseling weer verdwijnende ster. Integendeel, hij bleef het volk “geruime tijd” boeien. Het laat tegelijk zien dat wat de duivel te bieden heeft, altijd maar voor een zekere tijd is. Het bevredigt nooit voortdurend.

Het evangelie daarentegen heeft een blijvend gevolg. Dat ontdekken de mensen die met aandacht naar Filippus luisteren en acht geven op zijn prediking. Toen zij nog niet beter wisten, waren ze in de ban van de toverijen van Simon. Maar als ze de wonderen van Filippus zien, zien zij duidelijk het verschil tussen namaak en echt en dat echt en namaak niets met elkaar te maken hebben. “Wat heeft het stro [gemeenschappelijk] met het koren?” (Jr 23:2828Laat de profeet bij wie een droom is, een droom vertellen. Laat ieder bij wie Mijn woord is, Mijn woord naar waarheid spreken.
Wat heeft het stro [gemeenschappelijk] met het koren?
spreekt de HEERE.
). Simon predikte zichzelf, Filippus predikt het koninkrijk van God en de Naam van Jezus Christus.

Het koninkrijk van God is de sfeer waarbinnen de heerschappij van de Heer Jezus wordt erkend. Geloof in de Naam van de Heer Jezus brengt iemand in die sfeer. Daarom volgt ook direct de doop als uiterlijk bewijs waardoor iemand laat zien dat hij bij Hem wil horen en Hem wil volgen. Mannen en vrouwen worden gedoopt. In het Oude Testament werd alleen wat mannelijk was besneden. In het Nieuwe Testament is er, als het gaat om de behoudenis en het volgen van Christus, voor God geen verschil meer tussen mannen en vrouwen (Gl 3:27-2827Want u allen die tot Christus bent gedoopt, hebt Christus aangedaan.28Daar is geen Jood of Griek, daar is geen slaaf of vrije, daar is geen man of vrouw; want u bent allen één in Christus Jezus.).

Van het ontvangen van de Heilige Geest, zoals dat in Handelingen 2 het geval was (Hd 2:3838En Petrus <zei> tot hen: Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden in de Naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen.), is hier nog geen sprake. Zij ontvangen de Heilige Geest pas nadat Petrus en Johannes uit Jeruzalem zijn gekomen en zich door handoplegging met hen hebben een gemaakt. God doet dat bewust op deze wijze. Er bestond namelijk godsdienstige rivaliteit tussen Jeruzalem en Samaria en die krijgt hierdoor geen kans een verstorend werk te doen.

Simon gelooft ook en wordt ook gedoopt. Hij ziet in Filippus geen concurrent, maar zijn meerdere. Simon blijft voortdurend bij Filippus, alsof hij zijn hoop op hem had gericht. Bij de kamerling gaat dat anders (vers 3939Toen zij nu uit het water waren opgekomen, rukte [de] Geest van [de] Heer Filippus weg en de kamerling zag hem helemaal niet meer, want hij ging zijn weg met blijdschap.). Het geloof van Simon is van het soort dat in Johannes 2 wordt genoemd (Jh 2:2323En toen Hij in Jeruzalem was op het Pascha, op het feest, geloofden velen in Zijn Naam, toen zij de tekenen zagen die Hij deed.). Filippus laat zich door Simon misleiden en doopt hem (of laat hem dopen).

Wat Simon werkelijk dreef, waren de tekenen en grote krachten die Filippus deed. Zo zijn er ook vandaag velen die aangetrokken worden door het christelijk geloof vanwege de opzienbarende dingen die ze bij bepaalde gelegenheden waarnemen, zoals genezingen of zogenaamde profetieën.

De apostelen in Jeruzalem horen dat Samaria het Woord van God heeft aangenomen. Dat maakt hen niet jaloers, maar ze sturen Petrus en Johannes erop uit om contact op te nemen met Samaria. Daar aangekomen maken ze de gelovigen in Samaria geen verwijt dat ze geen contact hebben opgenomen met hen of de gemeente in Jeruzalem, maar ze erkennen dat God hier aan het werk is. Daarom zal Petrus voor de tweede keer de sleutels gebruiken om het koninkrijk der hemelen te openen (Mt 16:1919Ik zal je de sleutels van het koninkrijk der hemelen geven, en alles wat jij zult binden op de aarde, zal gebonden zijn in de hemelen, en alles wat jij zult ontbinden op de aarde, zal ontbonden zijn in de hemelen.), dit keer voor de Samaritanen. Het koninkrijk der hemelen is niet het hemelrijk, maar een rijk dat wordt geregeerd door een Koning Die regeert naar hemelse beginselen. In Handelingen 2 heeft Petrus het rijk geopend voor de Joden. Later zal hij de sleutels ook nog gebruiken voor de heidenen (Hd 10:4848En hij beval hen te dopen in de Naam van Jezus Christus. Toen vroegen zij hem enige dagen te blijven.).

Door de erkenning van dit werk van God in Samaria wordt tevens de praktische verbinding tussen Samaria en Jeruzalem erkend. Plaatselijke gemeenten staan niet los van elkaar, maar horen bij elkaar, overigens zonder dat daar officieel melding van werd gedaan aan andere gemeenten of dat dit bijschrijving op een lijst van ‘erkende gemeenten’ inhield. Hier is geen vijandschap of concurrentiestrijd meer (Jh 4:99De Samaritaanse vrouw dan zei tot Hem: Hoe vraagt U Die een Jood bent, van mij te drinken die een Samaritaanse vrouw ben? <Want Joden hebben geen omgang met Samaritanen.>). Petrus en Johannes dalen af van Jeruzalem, wat ook meer is dan alleen een geografische aanduiding. De geestelijke toepassing lijkt geoorloofd dat de apostelen niet vanuit een verheven positie hun goedkeuring geven, maar zich bij hen voegen.

Ze tonen hun afhankelijkheid van God door in gebed te gaan om Hem te vragen of Hij de Heilige Geest aan de tot geloof gekomen Samaritanen wil geven. De Heilige Geest was nog niet op hen gekomen omdat het een gezelschap betrof dat in zekere zin verbonden was aan het Jodendom. Zij moesten eerst volledig door de bekeerde Joden worden erkend, om op die manier de eenheid te bewaren. Aan het ontvangen van de Heilige Geest gaan hier dus de doop en de handoplegging door de apostelen vooraf.

Bij de bekeerde Joden is er geen sprake van handoplegging. Wel worden ook zij eerst gedoopt en ontvangen pas daarna de Heilige Geest (Hd 2:3838En Petrus <zei> tot hen: Bekeert u, en laat ieder van u gedoopt worden in de Naam van Jezus Christus tot vergeving van uw zonden, en u zult de gave van de Heilige Geest ontvangen.). Bij de bekering van de heidenen zien we dat op grond van geloof eerst de Heilige Geest wordt ontvangen en dat er vervolgens wordt gedoopt (Hd 10:4444Terwijl Petrus deze woorden nog sprak, viel de Heilige Geest op allen die het Woord hoorden.; Ef 1:1313in Wie ook u, toen u het Woord van de waarheid, het evangelie van uw behoudenis, hebt gehoord – in Wie u ook, toen u geloofd hebt, verzegeld bent met de Heilige Geest van de belofte,). Dit is sindsdien de volgorde.

In Samaria wordt door handoplegging van de apostelen Petrus en Johannes de verbinding tussen de gelovigen in Jeruzalem en Samaria bezegeld en ontvangen de gelovig geworden Samaritanen de Heilige Geest. Dit voorkomt de gedachte aan twee los van elkaar staande gemeenten, een Joodse en een Samaritaanse. Door het opleggen van de handen is er eenmaking en aanvaarding. Dat was des te noodzakelijker omdat er tussen Joden en Samaritanen geen verbinding was, maar wederzijdse haat. Er wordt niets vermeld over uiterlijk waarneembare begeleidende verschijnselen, zoals bij de uitstorting van de Heilige Geest op de Pinksterdag (Hd 2:1-41En toen de dag van het Pinksterfeest werd vervuld, waren zij allen gemeenschappelijk bijeen.2En er kwam plotseling uit de hemel een geluid als van een geweldige, voortgedreven wind en deze vulde het hele huis waar zij zaten.3En er vertoonden zich aan hen tongen als van vuur, die zich verdeelden, en het zette zich op ieder van hen.4En zij werden allen vervuld met [de] Heilige Geest en ze begonnen in andere talen te spreken, zoals de Geest hun gaf uit te spreken.).

Het enige uiterlijke vertoon dat wordt opgemerkt, is het opleggen van de handen van de apostelen. Dat ziet Simon. Hij begrijpt dat het om iets gaat wat hij niet kan, maar wat hij vanwege zijn spirituele aanleg ook wel zou willen kunnen. Hij is bereid daarvoor te betalen en biedt Petrus en Johannes geld aan, opdat zij hem die macht zouden geven.

Hier komt het woord ‘simonie’ vandaan, een uitdrukking die betekent dat iemand uit is op zakelijk voordeel in geestelijke dingen of het kopen van ambten. Zulke mensen menen dat de Godsvrucht een winstbron is (1Tm 6:55voortdurend geruzie van mensen die verdorven zijn in hun denken en van de waarheid beroofd zijn, die menen dat de Godsvrucht een winst[bron] is.). Het beslaat alle vormen van handel in geestelijke aangelegenheden. Het is de derde keer dat kwaad in de gemeente opduikt en alle drie keren heeft het met geld te maken.

Simon had innerlijk geen deel aan het nieuwe leven, zoals blijkt uit de woorden die Petrus tot hem spreekt. Het leek hem prachtig om mensen de handen op te leggen en ze op die manier de Heilige Geest te geven. Daardoor zou hij zijn macht over de mensen weer terugkrijgen. Wat Filippus niet heeft onderkend, wordt door Petrus scherp aan de kaak gesteld. Simon is een verdorven mens.

Menen dat geestelijke gaven of zelfs de Heilige Geest van God door geld kunnen worden verkregen, maakt het werk van Christus waardeloos. Het is de grootste oneer die God en Christus kan worden aangedaan en is niet anders dan het werk van de satan. Het scherpe oordeel van Petrus is de enig juiste reactie. Simon is een uiterlijke meeloper, terwijl hij in zijn hart andere dingen bedenkt. Hij is nog steeds met zichzelf bezig.

Petrus concludeert uit de vraag van Simon dat zijn hart niet recht is voor God. Na het uitspreken van het oordeel biedt Petrus Simon de weg tot behoud aan. Daarvoor is het noodzakelijk dat hij berouw heeft van zijn boosheid. Hij moet die boze begeerte naar macht en aanzien radicaal veroordelen voor God en de rug toekeren. Tevens moet hij de Heer bidden om vergeving van deze toeleg van zijn hart. Hier zien we dat niet alleen daden geoordeeld worden, maar ook de toeleg van het hart. Dat ziet op het in zijn hart bedenken en najagen van het kwaad, nog voordat het daadwerkelijk is gebeurd. Nog is er voor Simon hoop, indien hij zich bekeert.

Petrus die door de Heilige Geest kan onderscheiden welke geest er in Simon is (1Ko 12:1010en aan een volgende werkingen van krachten; <en> aan een volgende profetie; <en> aan een volgende onderscheidingen van geesten; aan een ander allerlei talen; en aan een volgende uitlegging van talen.), ziet waarin hij gevangen is. Hij is in “gal van bitterheid” door zijn verlies aan invloed op de Samaritanen die het evangelie hebben geloofd. Hij is ook in een “warnet van ongerechtigheid”, want hij zoekt niet het recht van God, maar zijn eigen recht.

Simon is meer ontzet over wat Petrus heeft gezegd, dat wil zeggen over de gevolgen van zijn daad, dan over zijn daad zelf. Het lijkt niet op echt berouw, temeer ook omdat hij een menselijk middelaarschap zoekt. In plaats van zelf te bidden vraagt hij of Petrus voor hem tot de Heer wil bidden om hem van de vreselijke dingen te vrijwaren die Petrus over hem heeft aangekondigd.

Het lijkt op het berouw van de farao die aan Mozes vroeg om voor hem te bidden opdat de plagen zouden wijken, maar die daarna toch weer zijn hart verhardde (Ex 8:8,158Toen liet de farao Mozes en Aäron roepen en zei: Bid vurig tot de HEERE dat Hij de kikkers van mij en mijn volk wegneemt; dan zal ik het volk laten gaan, zodat zij offers aan de HEERE kunnen brengen.15Toen nu de farao zag dat er verlichting was gekomen, maakte hij zijn hart onvermurwbaar, zodat hij niet naar hen luisterde, zoals de HEERE gesproken had.). Ook bij hem was geen sprake van echt berouw, maar slechts een verlangen om verlost te worden van de plagen. We lezen geen antwoord van Petrus op het verzoek van Simon.

Het lijkt erop dat Petrus en Johannes niet lang bij Filippus zijn gebleven. Wel hebben ze nog het Woord van de Heer betuigd en gesproken voordat ze de terugreis naar Jeruzalem aanvaarden. In het hele gebied van Samaria vinden ze een open oor voor het Woord van de Heer. Toen de Heer Jezus een dorp van de Samaritanen wilde bezoeken, wilden zij Hem niet ontvangen (Lk 9:52-5352En Hij zond boden voor Zich uit. En zij gingen heen en kwamen in een dorp van Samaritanen om voor Hem [een verblijf] in gereedheid te brengen.53En zij ontvingen Hem niet, omdat Hij op weg was naar Jeruzalem.). Petrus en Johannes waren er toen bij en Johannes is een van de discipelen die zelfs vanwege die weigering vuur van de hemel wilden laten komen om hen te verteren (Lk 9:5454Toen nu Zijn discipelen Jakobus en Johannes dit zagen, zeiden zij: Heer, wilt U dat wij zeggen dat vuur van de hemel moet neerdalen en hen verteren <zoals ook Elia heeft gedaan>?). Gelukkig dat de Heer dat heeft verboden en Johannes op zijn wens van destijds is teruggekomen. Nu mag hij samen met Petrus op de terugweg naar Jeruzalem het evangelie aan vele dorpen van de Samaritanen verkondigen.

In het gedeelte dat nu volgt, Handelingen 8:26-10:48, beschrijft Lukas de bekeringsgeschiedenissen van drie personen:
1. Een Ethiopische kamerling (Handelingen 8);
2. Saulus (Handelingen 9);
3. Cornelius (Handelingen 10).

Het zijn de afstammelingen van de drie zonen van Noach – Sem, Cham en Jafeth (Gn 9:1818En de zonen van Noach, die uit de ark gingen, waren Sem, Cham en Jafeth; Cham is de vader van Kanaän.) – door wie de hele wereld bevolkt is geworden (Gn 9:1919Deze drie waren de zonen van Noach; en uit hen is heel de aarde bevolkt.; 10:1-321Dit zijn de afstammelingen van de zonen van Noach, Sem, Cham en Jafeth. Bij hen werden na de vloed zonen geboren.2De zonen van Jafeth zijn: Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesech en Tiras.3De zonen van Gomer zijn: Askenaz, Rifath en Togarma.4De zonen van Javan zijn: Elisa en Tarsis, de Kittiërs en de Dodanieten.5Van hen [stammen de mensen af die] zich over de kustlanden van de volken verspreid hebben, in hun landen, elk overeenkomstig zijn taal, overeenkomstig hun geslachten, onder hun volken.6De zonen van Cham zijn: Cusj, Mitsraïm, Put en Kanaän.7De zonen van Cusj zijn: Seba, Havila, Sabta, Raëma en Sabtecha. De zonen van Raëma zijn: Sjeba en Dedan.8En Cusj verwekte Nimrod; die begon een geweldenaar op de aarde te worden.9Hij was een geweldig jager voor het aangezicht van de HEERE; daarom wordt gezegd: Als Nimrod, een geweldig jager voor het aangezicht van de HEERE.10Het begin van zijn koninkrijk bestond uit Babel, Erech, Akkad en Kalne in het land Sinear.11Uit dit land is Assur weggegaan en hij bouwde Ninevé, Rehoboth-Ir, Kalach12en Resen, tussen Ninevé en Kalach; dat is de grote stad.13Mitsraïm verwekte de Ludieten, de Anamieten, de Lehabieten, de Naftuchieten,14de Pathrusieten, de Kasluchieten – uit wie de Filistijnen voortgekomen zijn – en de Kaftorieten.15Kanaän verwekte Sidon, zijn eerstgeborene, Heth,16en de Jebusiet, de Amoriet, de Girgasiet,17de Heviet, de Arkiet, de Siniet,18de Arvadiet, de Zemariet en de Hamathiet; daarna zijn de geslachten van de Kanaänieten verspreid.19En de grens van de Kanaänieten reikte van Sidon in de richting van Gerar tot aan Gaza, [en] in de richting van Sodom, Gomorra, Adama en Zeboïm, tot aan Lasa.20Dit waren de zonen van Cham, [ingedeeld] naar hun geslachten [en] naar hun talen, met hun landen en hun volken.21Ook bij Sem zijn zonen geboren; hij is de voorvader van alle zonen van Heber, [en] de broer van Jafeth, de oudste.22Sems zonen waren: Elam, Assur, Arfachsad, Lud en Aram.23De zonen van Aram waren: Uz, Hul, Gether en Mas.24Arfachsad verwekte Selah, en Selah verwekte Heber.25Bij Heber werden twee zonen geboren; de naam van de ene was Peleg, omdat in zijn dagen de aarde verdeeld is, en de naam van zijn broer was Joktan.26Joktan verwekte Almodad, Selef, Hazarmavet, Jerah,27Hadoram, Uzal, Dikla,28Obal, Abimaël, Sjeba,29Ofir, Havila en Jobab. Zij allen waren zonen van Joktan.30Hun woongebied reikte van Mesja tot in de richting van Sefar, het bergland in het oosten.31Dit waren de zonen van Sem, [ingedeeld] naar hun geslachten [en] naar hun talen, met hun landen en hun volken.32Dit waren de geslachten van de zonen van Noach, [ingedeeld] naar hun afstamming, met hun volken; van hen [stammen] de volken [af die] zich na de vloed over de aarde hebben verspreid.):
1. De kamerling, de Ethiopiër, is een afstammeling van Cham (Ethiopië of Cusj (=zwart), Gn 10:66De zonen van Cham zijn: Cusj, Mitsraïm, Put en Kanaän.).
2. Saulus, de Jood, is een afstammeling van Sem.
3. Cornelius, de Romein, is een afstammeling van Jafeth.

De Chamieten bevolken Afrika, de Semieten Azië en de Jafethieten Europa. Deze drie continenten ontmoeten elkaar bij Jeruzalem. Jeruzalem is dan ook strategisch de beste plaats om van daaruit het evangelie de wereld in te zenden. De kamerling, Saulus en Cornelius vertegenwoordigen het hele menselijke ras.

Alle drie zijn ze moreel oprechte mensen, maar hebben bekering nodig. Ze zijn ook maatschappelijk nog eens de moeilijkst te bereiken mensen voor het evangelie:
1. De kamerling is een politicus.
2. Saulus is een theoloog.
3. Cornelius is een militair.

Toch is er in twee van hen al een verlangen naar het evangelie. Zowel de kamerling als Cornelius is een zoekend mens. Er is al een werk van God in hen aan de gang. Bij Saulus ligt dat volledig anders. Deze man is niet op zoek naar vrede, maar naar slachtoffers die hij deze vrede misgunt.

De Heer heeft voor ieder van hen een speciale boodschapper:
1. Voor de kamerling is dat Filippus.
2. Voor Saulus is dat Ananias.
3. Voor Cornelius is dat Petrus.

Ook de wijze waarop de Heer Zich tot hen richt is verschillend:
1. De kamerling wordt bereikt met het Woord.
2. Aan Saulus verschijnt de Heer Zelf.
3. Cornelis ziet een engel in een visioen.

Verschillend zijn ook de omstandigheden waarin ze zich bevinden als ze tot bekering komen:
1. De kamerling is op weg naar huis.
2. Saulus komt van huis.
3. Cornelius is thuis.

Filippus moet een druk arbeidsterrein verlaten om een enkel mens te dienen. Hij volgt hierin de Heer na, Die door Samaria moest gaan om bij de bron van Jakob een enkele vrouw het evangelie te brengen (Jh 4:4,7-84En Hij moest door Samaria gaan.7Er kwam een vrouw uit Samaria water putten. Jezus zei tot haar: Geef Mij te drinken.8(Want Zijn discipelen waren weggegaan naar de stad om voedsel te kopen.)). Filippus wordt ingezet om het evangelie zijn weg te doen vinden naar de volken. God gebruikt een engel om Filippus de weg te tonen, maar Filippus moet het evangelie verkondigen. Hij krijgt nauwkeurige aanwijzingen waar hij heen moet gaan, maar hem wordt niet gezegd wat hij daar moet gaan doen.

Er zijn twee wegen die afdalen van Jeruzalem naar Gaza en hij moet de woeste weg nemen. Een evangelist zou nooit de woeste weg hebben gekozen, maar Filippus stelt geen vragen, hij gaat. Om Ananias bij Saulus (Handelingen 9) en Petrus bij Cornelius (Handelingen 10) te krijgen moet de Heer meer aandrang gebruiken. Bij Ananias is bangheid de tegenwerping en bij Petrus verhinderen zijn Joodse vooroordelen een directe gehoorzaamheid. De Heer heeft beide hindernissen weggenomen en daarna zijn ze beiden gegaan.

In Filippus hebben we een voorbeeld van onmiddellijke, onvoorwaardelijke gehoorzaamheid in eenvoudigheid van hart. Hij denkt niet aan het verschil tussen Samaria waar hij met achting en liefde werd omringd en de weg naar Gaza die woest is. Hij heeft vertrouwen in zijn Meester Die hem wil gebruiken voor een kamerling die in Jeruzalem is geweest om te aanbidden en nu op de terugreis is naar zijn land.

Het woord voor “kamerling” is letterlijk eunuch of gecastreerde, dat is een ontmande. Naast dat hij een vreemde is, is het feit dat hij een ontmande is een extra reden dat hij nooit tot het volk van God zou kunnen toetreden (Dt 23:11Iemand die door kneuzing [aan het geslachtsdeel] gewond is of van wie het geslachtsdeel is afgesneden, mag niet in de gemeente van de HEERE komen.). Toch heeft hij een reis van ongeveer tweeduizend kilometer ondernomen naar Jeruzalem. Er is namelijk behoudenis ook voor de vreemdelingen en zelfs voor de ontmande (Js 56:33Laat de vreemdeling die zich bij de HEERE gevoegd heeft, niet zeggen:
De HEERE heeft mij geheel en al van Zijn volk gescheiden;
laat de ontmande niet zeggen:
Zie, ik ben [maar] een dorre boom.
). Zijn bekering en het geloof in de Heer Jezus zijn dan ook een voorvervulling van wat we in Psalm 68 lezen (Ps 68:3232Vorstelijke gezanten zullen uit Egypte komen,
Cusj zal zich haasten zijn handen naar God [uit te strekken].). Sindsdien hebben veel Ethiopiërs de handen uitgestrekt naar God.

Om de kamerling op de weg van de behoudenis te brengen gebruikt God Zijn Woord en Zijn dienaar Filippus. Wat de kamerling gezocht heeft in Jeruzalem in plichten en ceremoniën van de wet, heeft hij daar niet gevonden. Hij is in Jeruzalem geweest om de ware God te aanbidden, maar hij heeft er slechts een koud formalisme aangetroffen. Ondanks zijn zoekende hart heeft de Heer niemand van de apostelen zijn weg doen kruisen.

De kamerling heeft geen vrede gevonden in Jeruzalem, maar hij heeft wel iets anders meegenomen uit Jeruzalem en wel een deel van Gods Woord. Dat zit hij op zijn wagen te lezen. Daarmee heeft hij een schat bij zich die groter is dan al de schatten die hij voor de koningin moet bewaren.

Dan wordt de ontmoeting tussen Filippus en de kamerling door de Geest voorbereid. De Geest zegt tegen Filippus dat hij naar “die” wagen moet gaan, de wagen van de kamerling, en er in de buurt moet blijven. Nu het om de prediking van het evangelie gaat, komt niet een engel naar Filippus (vers 2626Een engel van [de] Heer nu sprak tot Filippus de woorden: Sta op en ga zuidwaarts de weg op die afdaalt van Jeruzalem naar Gaza; deze is eenzaam.), maar is het de Geest Die Filippus leidt. De Geest geeft nauwkeurig aan waar hij heen moet gaan en wat hij moet doen.

Zo krijgen later ook Ananias in verbinding met Saulus en Petrus in verbinding met Cornelius nauwkeurige aanwijzingen om naar hen toe te gaan en hun Gods boodschap te brengen (Hd 9:1111En de Heer zei tot hem: Sta op en ga naar de straat, de Rechte geheten, en zoek in [het] huis van Judas naar iemand van Tarsus, genaamd Saulus; want zie, hij bidt.; 10:19-2019Terwijl Petrus nu over het gezicht nadacht, zei de Geest <tot hem>: Zie, <drie> mannen zoeken u;20maar sta op, ga naar beneden en reis met hen mee zonder te twijfelen, want Ik heb hen gezonden.). Zo wil de Heer ons ook duidelijk maken waarheen Hij wil dat we gaan en wat we moeten doen en zeggen.

Na de aanwijzingen wat betreft de plaats waar Filippus heen moet gaan, horen we niet dat de Geest aanwijzingen geeft op welk moment Filippus zich aan de kamerling bekend moet maken, of wat hij tegen de kamerling moet zeggen. Voor een evangelist als Filippus is dat niet moeilijk. Hij weet zich geleid door de Geest en merkt al snel een aanleiding voor een gesprek. Zijn hele optreden bevat veel onderwijs voor ieder die aan mensen het evangelie wil brengen.

Na de aanwijzingen van de Geest zien we dat Filippus er snel heen loopt. Later is Ananias heel terughoudend om naar Saulus te gaan (Hd 9:10-1710Nu was er een discipel in Damascus, genaamd Ananias; en de Heer zei tot hem in een gezicht: Ananias! En hij zei: Zie, [hier] ben ik, Heer.11En de Heer zei tot hem: Sta op en ga naar de straat, de Rechte geheten, en zoek in [het] huis van Judas naar iemand van Tarsus, genaamd Saulus; want zie, hij bidt.12En hij heeft <in een gezicht> gezien dat een man, genaamd Ananias, binnenkwam en hem <de> handen oplegde, opdat hij weer kon zien.13Ananias echter antwoordde: Heer, ik heb van velen over deze man gehoord, hoeveel kwaad hij Uw heiligen in Jeruzalem heeft aangedaan;14en hier heeft hij volmacht van de overpriesters om allen die Uw Naam aanroepen te boeien.15De Heer zei echter tot hem: Ga, want deze is Mij een uitverkoren vat om Mijn Naam te dragen zowel voor volken als koningen en zonen van Israël;16want Ik zal hem tonen hoeveel hij moet lijden voor Mijn Naam.17Ananias nu ging en kwam het huis binnen; en hij legde hem de handen op en zei: Saul, broeder, de Heer heeft mij gezonden, Jezus, Die u verschenen is op de weg waarlangs u kwam, opdat u weer kunt zien en met [de] Heilige Geest vervuld wordt.) en Petrus weigert zelfs aanvankelijk pertinent om naar een heiden te gaan (Hd 10:1414Petrus echter zei: In geen geval, Heer, want nooit heb ik iets onheiligs of onreins gegeten.). Maar Filippus verlangt ernaar deze man het evangelie te brengen. De liefde van Christus dringt hem (2Ko 5:1414Want de liefde van Christus dringt ons, daar wij tot dit oordeel zijn gekomen, dat Eén voor allen gestorven is; dus zijn zij allen gestorven.). Hij gaat wel met overleg te werk. Hij merkt op waarmee de persoon bezig is, want hij hoort hem de profeet Jesaja lezen. De kamerling las dus hardop, wat gebruikelijk was in die tijd.

Filippus kent zijn Bijbel, want hij herkent wat de kamerling leest als woorden van de profeet Jesaja. Hij opent het gesprek met de vriendelijke vraag: “Begrijpt u wel wat u leest?” Door zijn vraag toont hij zijn belangstelling voor de vragen die bij de kamerling gerezen zullen zijn. Kennen wij de vragen waarmee mensen zitten? Kunnen wij ons daarin verplaatsen? Het antwoord van de kamerling toont een verlangend, nederig hart naar iemand die hem helpt.

Hij nodigt Filippus uit naast hem te komen zitten. Hierin hebben we ook een belangrijke aanwijzing voor het doorgeven van het Woord. Er is geen sprake van rassenverschil, maar van het innemen van een plaats op het niveau van de ander. Zoals Filippus naast de kamerling gaat zitten, zo moeten wij naast de mensen gaan zitten. De verkondiging van het evangelie kan niet vanuit de hoogte gebeuren. Als wij er ons van bewust zijn dat wij van nature net zo zijn als zij aan wie wij het evangelie verkondigen, zullen wij naast hen plaatsnemen.

De Schriftplaats die de kamerling leest, wordt door Lukas weergegeven. Het is toch wel treffend dat juist als de kamerling aan deze Schriftplaats toe is, de Geest tegen Filippus zegt dat hij zich in de buurt van die wagen moet begeven. Op de juiste tijd ontmoet de kamerling Filippus. Deze timing is van de Heer, want dit is de Schriftplaats die bijzonder over de Heer Jezus spreekt.

De Schriftplaats is deze: “Als een schaap werd Hij naar de slachting geleid, en zoals een lam stom is tegen zijn scheerder, zo doet Hij Zijn mond niet open. In Zijn vernedering werd Zijn oordeel weggenomen; wie zal Zijn geslacht vertellen? Want Zijn leven wordt van de aarde weggenomen” (Js 53:7-87Toen [betaling] geëist werd, werd Híj verdrukt,
maar Hij deed Zijn mond niet open.
Als een lam werd Hij ter slachting geleid;
als een schaap dat stom is voor zijn scheerders,
zo deed Hij Zijn mond niet open.
8Hij is uit de angst en uit het gericht weggenomen,
en wie zal Zijn leeftijd uitspreken?
Want Hij is afgesneden uit het land van de levenden.
Om de overtreding van mijn volk is de plaag op Hem geweest.
, geciteerd uit de Septuaginta, de Griekse vertaling van het Oude Testament). Deze verzen beschrijven het lijden, de dood en de begrafenis van de Heer Jezus en de gevolgen daarvan.

Hij was als een schaap dat naar de slachtbank wordt geleid, maar Hij deed Zijn mond niet open, Hij boog Zich onder de mishandeling, Hij leed gewillig. De profeet Jeremia vergelijkt zichzelf ook met een lam, maar hij houdt zijn mond niet dicht en roept om wraak (Jr 11:19,2019Ik was als een argeloos lam [dat] ter slachting wordt geleid, want ik wist niet dat zij tegen mij plannen bedachten, [door te zeggen]: Laten wij de boom met zijn vrucht te gronde richten, laten wij hem uit het land der levenden afhakken, zodat er aan zijn naam niet meer gedacht wordt.
20Maar, HEERE van de legermachten, rechtvaardige Rechter,
U Die de nieren en het hart beproeft,
laat mij Uw wraak aan hen zien,
want aan U heb ik mijn rechtszaak bekendgemaakt.
; 12:1-41HEERE, U zou rechtvaardig blijken,
wanneer ik met U een rechtszaak zou voeren.
Toch wil ik met U [over Uw] oordelen spreken.
Waarom is de weg van de goddelozen voorspoedig,
[waarom] hebben rust, allen die in ontrouw trouweloos handelen?
2U hebt hen geplant, ook hebben zij wortel geschoten,
zij gaan [hun gang], ook dragen zij vrucht.
U bent nabij in hun mond,
maar ver van hun nieren.
3U echter, HEERE, kent mij, U ziet mij,
U beproeft mijn hart, dat met U is.
Ruk hen weg als schapen ter slachting,
bereid hen voor op de dag van de slacht.
4Hoelang moet het land treuren,
het gewas op heel het veld verdorren?
Vanwege het kwaad van wie daarin wonen,
vergaan de dieren en de vogels,
omdat zij gezegd hebben: Hij ziet
ons einde niet.
). Voor de Heer Jezus was de weg naar de slachtbank vele malen erger. Hij wist volmaakt waar Hij heenging, maar deed Zijn mond niet open. Het onderstreept de vrijwillige overgave van Christus. Het scheren ziet op het wegnemen van alles wat een mens waardig is, maar Hij protesteerde niet tegen de mensonwaardige behandeling die men Hem aandeed.

Alles brengt Zijn vrijwillige overgave tot uitdrukking op een wijze die aantoont hoe uniek Hij is. Niemand is met Hem te vergelijken. Hij werd vernederend behandeld en Zijn oordeel werd weggenomen, wat erop wijst dat Hij niet eens een rechtvaardige veroordeling kreeg, want Zijn oordeel stond van tevoren vast: Hij moest sterven.

En wie denkt er aan “Zijn geslacht”, om daar iets over te vertellen? Hij is zo waardeloos geacht, dat men zich verder helemaal niets bij Hem voorstelt. Voor wie er echter oog voor heeft of krijgt door onderwijs, zoals de kamerling, ontdekt wie Zijn geslacht is. ‘Zijn geslacht’ kan zien op de gevolgen van Zijn dood, waardoor veel geestelijk nageslacht is voortgebracht. ‘Zijn geslacht’ kan ook zien op Zijn afkomst, waarbij we mogen denken aan Zijn voorbestaan als de eeuwige Zoon en Zijn geringe afkomst als Mens uit het timmermansgezin van Jozef. Daar houdt niemand van Zijn tijdgenoten zich mee bezig. Voor hen is Hij van de aarde weggenomen, is Zijn leven voorbij en bestaat Hij niet meer.

De verklaring van deze verzen is niet eenvoudig, maar toch heeft de kamerling nagedacht over wat hij heeft gelezen. Hij begrijpt dat het om Iemand, een Persoon gaat. Zijn vraag is voor Filippus een prachtige aanleiding om hem “Jezus” te verkondigen. In Samaria heeft hij “Christus” gepredikt (vers 55Filippus nu daalde af naar <de> stad van Samaria en predikte hun Christus.). De Samaritanen moesten weten dat de ‘Christus’ was gekomen. De kamerling moet weten dat ‘Jezus’ de Messias was.

Wat zij verder op de weg hebben besproken, weten we niet, maar we zien wel het resultaat. De kamerling heeft de Heer Jezus in het geloof als de Messias aanvaard en is daardoor uit God geboren (1Jh 5:11Ieder die gelooft dat Jezus de Christus is, is uit God geboren; en ieder die liefheeft Hem Die deed geboren worden, heeft <ook> lief hem die uit Hem geboren is.). Als ze bij een water komen, vraagt hij om gedoopt te worden. Filippus zal ook daarover hebben gesproken, maar de wens komt van de kamerling zelf.

De doop wordt verricht op grond van de belijdenis van het geloof. Er is geen sprake van een proefperiode. Filippus hoeft ook geen toestemming te vragen aan de apostelen of de gemeente in Jeruzalem. Hij doet het direct. Ze dalen beiden af in het water, wat erop wijst dat de doop door onderdompeling plaatsvindt.

De doop is een persoonlijke zaak, waarmee de gemeente niets te doen heeft. De Heer – en niet de gemeente – heeft Zijn discipelen uitgezonden om te dopen. Daarvoor zijn ze net zo verantwoordelijk tegenover Hem als voor de prediking van het Woord, wat ook niet door de gemeente gebeurt (de kerk leert niet).

Als de doop heeft plaatsgevonden en ze weer uit het water zijn gekomen, zit de taak van Filippus wat de kamerling betreft erop. Filippus wordt door de Geest van de Heer weggerukt en ergens anders geplaatst. Tijd en ruimte betekenen niets voor God. Deze bovennatuurlijke wijze van verdwijnen hoort bij deze begintijd die vol wonderen en tekenen is.

Zonder zich over de plotselinge verdwijning van zijn begeleider te verbazen reist de kamerling zijn weg verder met blijdschap over de verlossing die hij in Jeruzalem tevergeefs had gezocht. Wat hij zocht, heeft hij gevonden in het Woord van God, in Jezus Christus. Als iemand werkelijk Christus heeft gevonden, verdwijnt de dienaar uit het gezichtsveld en is Christus alles.

De kamerling en Filippus hebben elkaar op aarde, naar we mogen aannemen, niet weer teruggezien. Dat hoefde ook niet. De kamerling kon op eigen benen staan als zelfstandig christen. Dienaren mogen niemand aan zichzelf binden. De kamerling is teruggegaan naar zijn land en heeft zijn dagelijks werk weer opgenomen. Hij is gebleven in de positie waarin hij was toen hij door het evangelie werd geroepen (1Ko 7:2424Broeders, laat ieder bij God blijven in de [staat] waarin hij geroepen is.).

Filippus wordt niet door de Geest teruggevoerd naar Samaria om daar bijvoorbeeld ‘herder van de kudde’ te worden. Hij gaat waarheen de Geest hem leidt en wordt daarom in Asdod, een stad van de Filistijnen, gevonden. Daar verkondigt hij het evangelie, evenals aan de andere steden in de hele strook van Gaza, ‘de zeekust’ (Zf 2:4-54Want Gaza zal verlaten worden
en Askelon tot woestenij zijn;
Asdod, midden op de dag zal men het verdrijven,
en Ekron zal ontworteld worden.
5[Wee u,] bewoners van het gebied aan de zee,
volk van Kretenzers!
Het woord van de HEERE is tegen u,
Kanaän, land van de Filistijnen!
Ik zal u verdelgen, zodat er geen inwoner meer is.). Van daar is hij het land doorgegaan, tot hij ten slotte in Caesaréa komt, waar hij blijkbaar is gaan wonen (Hd 21:88En de volgende dag gingen wij weg en kwamen in Caesaréa; en wij gingen het huis van de evangelist Filippus binnen, die [een] van de zeven was, en bleven bij hem.).