Kinderen

Zoals gezegd, is het krijgen van kinderen onlosmakelijk aan seksualiteit verbonden. Dat mag in het huwelijk niet uitgeschakeld worden. Om het nog eens in herinnering te roepen: de bedoeling van seksualiteit is tweeledig. Ze is door God gegeven
a. als een middel tot voortplanting en
b. als een uitdrukking van liefde.

Vroeger was de seksualiteit iets dat alleen in dienst van de voortplanting stond. De geslachtsgemeenschap werd gezien als een zondige daad, waaruit God dan iets goeds liet voortkomen. Iemand zei eens, wijzend op zijn drie kinderen die een eindje vooruitliepen: ‘Daar lopen mijn drie grote zonden.’

Het zal uit het voorgaande duidelijk zijn dat het verwekken en krijgen van kinderen niet iets zondigs is. Hoe zou dat ook kunnen! De geslachtsgemeenschap is immers ten diepste de uitdrukking van de totale eenheid die er is tussen Christus en de gemeente (Ef 5:31-32). Zeker kan ze verkeerd, egoïstisch, met perverse gevoelens worden beleefd. Zo kan elke zegen die God geeft, door ons worden misbruikt.

Als we echter kijken naar wat God met de seksualiteit heeft bedoeld en wij doen ermee waarvoor God haar heeft gegeven, binnen de grenzen die Hij heeft aangegeven, dan hebben we te maken met een mooi geschenk. Dit geschenk kan alleen worden uitgepakt in een sfeer van blijvende overgave en daarin zal het volledig tot zijn recht komen.

Als je binnen de sfeer van blijvende overgave en toewijding aan elkaar denkt aan het krijgen van kinderen, begrijp je dat kinderen de vrucht zijn van de innigste liefde van ouders. Het is een misdaad tegenover de kinderen hen te verwekken buiten de drie aspecten van het huwelijk: 1. verlaten 2. hechten 3. tot één vlees zijn. Deze drie aspecten vormen een eenheid. In de eenheid is plaats voor kinderen. Je ziet ze dan als geboren uit een lichamelijke vereniging van man en vrouw, omgeven door de liefde en de zorg van de ouders, en beschermd en beschut door de huwelijksband.

Door het gebruik van allerlei voorbehoedsmiddelen is de beleving van de seksualiteit gemakkelijk los te koppelen van het krijgen van kinderen. Dat is jammer en ook erg. Nog eens: de eerste keer dat God over de betekenis van de seksualiteit spreekt, in Genesis 1 (Gn 1:27), heeft dat betrekking op het krijgen van kinderen. Dat betekent natuurlijk niet dat een huwelijk waarin geen kinderen geboren worden niet een volwaardig huwelijk zou zijn. Dat ís een volwaardig huwelijk. Als men echter zijn best doet (voorlopig) geen kinderen te krijgen, gaat men voorbij aan wat God erover heeft gezegd.

Wie trouwt begint met de vorming van een gezin en stelt zich in principe open voor het krijgen van kinderen. Het verlangen naar kinderen is een verlangen dat God Zelf bij de schepping in de mens heeft gelegd. Dat verlangen kan gedood worden of op een zijspoor worden gerangeerd als wij ons niet voortdurend door het Woord van God laten doorlichten en voorlichten om de beïnvloeding door de tijdgeest tegen te gaan. Het je bewust afsluiten voor het krijgen van kinderen vanaf het moment dat je getrouwd bent, of dat nu voor een poosje is of definitief, is niet naar Gods gedachten.

Hierbij denk ik niet aan gevallen waarin een duidelijke medische indicatie aanwezig is. Nee, het gaat om gevallen waarbij men normaliter gewoon kinderen zou kunnen krijgen, maar men zich daarvoor om andere dan medische redenen afsluit. Dat kunnen alleen praktische redenen zijn. Maar welke praktische reden is er te bedenken, waardoor de opdracht van God buiten werking wordt gesteld? Als er zulke redenen zijn, is het beter om te wachten met trouwen, want kinderen krijgen hoort bij trouwen.

Wie als man bijvoorbeeld nog niet in staat is zijn gezin naar behoren te verzorgen, moet dáárvoor eerst zorgen: “Regel uw werk buiten en maak het op de akker voor u gereed, en bouw daarna uw huis” (Sp 24:27). Eerst een baan met een inkomen en dan kun je trouwen ofwel ‘je huis bouwen’. Dat is Gods orde. God zal zeker ook voorzien in een mogelijkheid om te trouwen als iemand onvrijwillig werkloos is.

Het kan zijn dat men meent men gerust te kunnen trouwen als er wat financiële middelen zijn, zonder zich druk te hoeven maken over de eventuele geboorte van kinderen. Immers, de noodzaak om te wachten met trouwen is nauwelijks meer aanwezig omdat voorbehoedsmiddelen onbeperkt verkrijgbaar zijn. Vaak vindt er op deze manier een niet gerechtvaardigde scheiding plaats tussen seksualiteit en het krijgen van kinderen. God heeft het krijgen van kinderen als een aparte opdracht aan Adam en Eva gegeven om daaraan te voldoen.

Wil het voorgaande nu zeggen dat je dus maar ‘Gods water over Gods akker moet laten lopen’? Moet je alles maar aan ‘de natuur’ overlaten? Het is duidelijk dat nagenoeg ieder echtpaar iets doet om ongewenste zwangerschap te voorkomen. Zonder regeling zou ieder gezond echtpaar tussen de 15 en 20 kinderen krijgen.

Als het over het krijgen van kinderen gaat, zal in de eerste plaats het voorrecht ervan moeten worden ingezien. Verschillende teksten spreken over de zegen van het hebben van kinderen (Ps 127:3-5; 128:1-6). Tegen die achtergrond kunnen vragen worden gesteld als: Hoeveel kinderen wil de Heer ons geven en met welke spreiding, dat wil zeggen om de hoeveel tijd; en: Wanneer is ons gezin compleet? Dit zijn geen vragen om onder de roeping van God uit te komen en zich de zegen van God onwaardig te maken. Het zijn vragen die gesteld worden in het diepe besef van de verantwoordelijkheid voor ieder kind dat God geeft. De zegen van God en onze verantwoordelijkheid sluiten elkaar niet uit, maar horen bij elkaar.

De gestelde vragen worden niet zomaar ineens beantwoord. Het zijn vragen die naarmate iemand langer getrouwd is steeds meer hun antwoord vinden. Misschien heb je wel een bepaalde voorstelling van de gezinsgrootte. Een bepaald aantal kinderen lijkt je wel leuk. Vraag je in de eerste plaats af: Waarom dat aantal? Waardoor is je dat ingegeven? Achtergronden zullen hierin zeker een bepaalde rol spelen. Wie in een groot gezin is opgegroeid, zal zelf ook graag een groot gezin willen hebben als de vorming binnen het gezin een positieve uitwerking heeft gehad. Als de negatieve herinneringen overheersen zal er geen verlangen naar een groot gezin zijn. Zo kunnen achtergronden leiden tot een bepaalde planning. Het is belangrijk God de gelegenheid te geven de vragen te beantwoorden en ervoor open te staan dat een eerdere planning in de war wordt gestuurd.

Het aantal kinderen dat God wil geven, is voor ieder echtpaar in de eerste plaats een zaak zijn waarvoor je samen bidt. Dan kun je er ook samen over praten en het eens worden voor Gods aangezicht. Het huwelijk zal niet met een vaste planning beginnen, waarbij het aantal kinderen en de data waarop zij geboren zouden moeten worden, bekend zijn. Bij een verantwoorde gezinsvorming zal in de loop van het huwelijk duidelijk worden wat Gods wil is.

Gemakzucht moet worden uitgesloten als reden om te voorkomen dat er kinderen geboren worden. Er is wel een aantal middelen dat gebruikt kan worden. Als een echtpaar voor het aangezicht van de Heer tot de overtuiging komt dat hun gezin compleet is, of dat om bepaalde duidelijke redenen de komst van een kind op dit moment niet wenselijk is, dan pas komt de vraag aan de orde op welke verantwoorde manier zij een eventuele zwangerschap kunnen voorkomen. Het advies van een dokter, bij voorkeur iemand die zich in de uitoefening van zijn beroep aan de richtlijnen van de Bijbel houdt, kan waardevol zijn. Hij kan voorlichting geven over de werking van de verschillende middelen. Daarna kunnen man en vrouw in onderling overleg én in overleg met de Heer hun beslissing nemen.

Er zijn diverse voorbehoedsmiddelen op de markt, die ruwweg in twee groepen uiteenvallen. Onder de eerste groep vallen bijvoorbeeld
· natuurlijke methoden, zoals: algehele onthouding, periodieke onthouding, coïtus interruptus;
· barrièremiddelen, zoals: condoom, diafragma, sperma dodende zalf;
· hormonale middelen: de pil (in allerlei variaties);
· chirurgische methoden: sterilisatie.

Onder de tweede groep vallen bijvoorbeeld:
het spiraaltje, de morning-after pil en de abortuspil.

Enkele algemene opmerkingen over deze twee groepen kunnen nuttig zijn om tot een verantwoorde afweging te komen. Het gebruik van de middelen van de tweede groep is voor een christen af te raden. De daarbij genoemde middelen verhinderen de innesteling (nidatie) van de bevruchte eicel in het baarmoederslijmvlies. Het gebruik ervan is vergelijkbaar met abortus (=moord). Het leven begint immers bij de conceptie.

Bij de eerste groep zijn twee uitersten aanwezig: de algehele onthouding en sterilisatie. Algehele onthouding wil zeggen dat er totaal geen geslachtsgemeenschap meer plaatsvindt. Het is natuurlijk zeer effectief om te voorkomen dat er kinderen geboren worden. Toch is deze methode op grond van de eerste verzen van 1 Korinthiërs 7 af te wijzen (1Ko 7:1-5). Geslachtsgemeenschap hoort bij de ‘verplichtingen’ die man en vrouw tegenover elkaar hebben. Er zijn gevallen waarin een van beiden zich aan de geslachtsgemeenschap onttrekt. Dit kan zowel de man als de vrouw zijn. Zo’n situatie kan ertoe leiden dat de partner aan wie deze onthouden wordt, tot overspel komt. Dat is de reden waarom Paulus in 1 Korinthiërs 7 nuchter zegt: “Maar laat vanwege de hoererijen ieder zijn eigen vrouw hebben en laat iedere [vrouw] haar eigen man hebben” (1Ko 7:2). Totale onthouding is dan ook strijdig met de Bijbel.

Aan de andere kant is sterilisatie ook een drastisch middel om zwangerschap te voorkomen. Slechts een kleine medische ingreep is nodig om voor bijna 100% zeker te zijn dat geslachtsgemeenschap geen zwangerschap tot gevolg heeft. De vraag is of een christen deze methode mag gebruiken. Wie zo’n ingreep laat uitvoeren, moet ervan uitgaan dat deze een definitief karakter heeft. Het is praktisch onmogelijk een eenmaal uitgevoerde sterilisatie ongedaan te maken. Iemand ontneemt zichzelf de mogelijkheid ooit nog kinderen te verwekken of te krijgen. Daarom lijkt mij dat een dergelijke ingreep alleen overwogen kan worden, als er duidelijke aanwijzingen zijn dat bijvoorbeeld het leven van de vrouw ermee gemoeid is indien op geslachtsgemeenschap een zwangerschap zou volgen.

Voor gezonde echtparen, die een gezonde seksuele beleving wensen in overeenstemming met de twee aspecten die God aan de seksualiteit heeft verbonden, kan sterilisatie geen passend middel zijn.

Kinderen, een zegen

Is het echt nog een zegen voor ons om kinderen te krijgen? Het is, met eerbied gesproken, Gods methode om het Vaderhuis vol te maken. Zouden wij dan ervoor zorgen dat, als het aan ons lag, er zo min mogelijk kinderen zouden komen? En wat te denken van de vreugde die kinderen je kunnen geven? Ze zijn geen last, maar een lust. Je mag ze opvoeden voor de Heer.

Periodieke onthouding

Ik ga niet op de andere middelen in, met uitzondering van de periodieke onthouding. Daar zou ik een lans voor willen breken. Periodieke onthouding komt, kort gezegd, op het volgende neer. Als een vrouw regelmatig, bijvoorbeeld om de 28 dagen, ongesteld is, dan heeft de eisprong (ovulatie) ongeveer op de veertiende dag plaats. Wanneer er op dat moment geslachtsgemeenschap zou zijn, is de kans groot dat zwangerschap ontstaat. De bevruchting moet dan wel gebeuren op de dag van de eisprong (het vrijkomen van de eicel bij de vrouw), want de eicel is slechts één dag vruchtbaar. De zaadcel van de man is langer tot bevruchting in staat, namelijk tussen 3 en 5 dagen. Als man en vrouw enkele dagen voor de eisprong geslachtsgemeenschap hebben, is de kans op zwangerschap ook reëel aanwezig.

Om dit nu te voorkomen spreken man en vrouw af dat zij in de periode rond de vruchtbare dagen, dat wil zeggen in de buurt van de eisprong, geen gemeenschap hebben. Dat is periodieke onthouding. Nu is de vruchtbare periode alleen vrij eenvoudig vast te stellen als de vrouw een regelmatige cyclus heeft.

Periodieke onthouding is zeker niet de veiligste methode. Ik heb al een paar ‘veiliger methoden’ aangehaald. Ook andere methoden geven wat meer zekerheid (geen absolute) over het voorkomen van zwangerschap. Toch wil ik juist op deze mogelijkheid de nadruk leggen en wel om enkele redenen.
1. God Zelf heeft slechts een korte periode van vruchtbaarheid heeft gegeven en een ruime periode waarin dit niet het geval is. Door deze mogelijkheid te gebruiken maak je gebruik van een mogelijkheid die God geeft.
2. In principe laat je de mogelijkheid open voor God om kinderen te geven.
3. Het bepaalt een man bij de noodzaak om verstand te krijgen van het lichaam van zijn vrouw. Hij zal ontdekken op welk een unieke wijze God haar heeft gemaakt.
4. Een beperking van de geslachtsgemeenschap voert tot een bewustere geslachtsgemeenschap.
5. Het is een oefening in zelfbeheersing. Dat kan ook in het huwelijk geen kwaad. De man kan, door rekening met het lichaam van zijn vrouw te houden, laten zien dat hij haar liefheeft. Als zij weten dat op dit moment het krijgen van een kind voor de gezondheid van de vrouw niet wenselijk is, kan de man daaraan meewerken door zich periodiek te onthouden. Deze zorg van haar man zal de vrouw weer meer waardering geven van haar vrouw-zijn.

Ieder die meer wil weten van deze methode van anticonceptie raad ik aan de boekjes Met vreugde vrouw zijn van Ingrid Trobisch en Liefde als gave en opdracht van Ingrid Trobisch en Elizabeth Rötzer te lezen. Om de methode van periodieke onthouding zo effectief mogelijk te gebruiken moet je je wel goed aan bepaalde zaken houden. In de genoemde boekjes wordt men daarover zo goed mogelijk ingelicht.

Het is wel de moeite waard om deze methode te overwegen zolang man en vrouw in staat zijn kinderen te krijgen, en de tijd daartoe niet voorbij is. Ook als er een aantal kinderen is – ik laat de uitzonderingen, waardoor er slechts één of twee kinderen geboren konden worden, buiten beschouwing – en de vraag naar voren komt of het gezin al compleet is, is de periodieke onthouding een goede mogelijk verdere zwangerschap te voorkomen. Overwogen kan worden de tijd van onthouding iets ruimer te stellen dan direct rond de vruchtbare periode.

Algemene richtlijn

Als algemene richtlijn kan worden gegeven dat, waar de Bijbel er geen duidelijke uitspraken over doet, man en vrouw in volledige overeenstemming met elkaar en in volle verantwoordelijkheid aan de Heer hierin een beslissing nemen. Ze moeten de gevolgen goed onder ogen zien en dan in geloof, dat is geloofsvertrouwen, handelen.

Daarom: bid ervoor tot God en lees in Zijn Woord. Dit probleem wordt niet concreet in de Bijbel genoemd, zoals dat geldt voor tal van zaken die in het dagelijks leven voorkomen. Er is wel deze uitnodiging: “Laat in alles [ook kinderen krijgen of het voorkomen daarvan] door gebed en smeking met dankzegging, uw verlangens bekend worden bij God. En de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten bewaren in Christus Jezus” (Fp 4:6-7). Je krijgt het antwoord dat je rust geeft om te doen wat je moet doen.

Enkele overwegingen

Enkele overwegingen die een rol kunnen spelen bij het nadenken over het gebruik van voorbehoedsmiddelen zijn:

1. Kan aan de behoeften van alle kinderen worden voldaan als er nog een kind bij komt. Daarbij valt te denken aan geestelijk welzijn, aandacht en verzorging. Is het mogelijk om ook dit kind de speciale aandacht te geven die het als individu nodig heeft: “Oefen de jongeman overeenkomstig zijn levensweg” (Sp 22:6a). Het is van belang dat ook dit kind kan worden opgevoed “in [de] tucht en vermaning van de Heer” (Ef 6:4).

2. Kunnen de ouders, of één van hen, een kind erbij lichamelijk en/of geestelijk aan. Als er een grote kans bestaat dat een vrouw overspannen wordt omdat zij de drukte van het gezin niet aan kan, is dat misschien een reden om je te laten informeren over voorbehoedsmiddelen. Het kan zijn dat het gezin compleet is; het kan ook zijn dat voorlopig van zwangerschap moet worden afgezien.

Wij mogen daarbij geen beschuldigende vinger uitsteken naar gezinnen waar, doordat er meerdere kinderen zijn, de vrouw of de man het niet meer aan kan. Als we zulke situaties herkennen, kunnen we beter de helpende hand bieden en raad geven. Er gebeurt zoveel uit onkunde. (Door middel van dit boekje wil ik daaraan op bescheiden wijze iets doen.) Misschien gebeurt het wel uit een beetje ‘dwaze’ liefde voor de Heer. Maar dan is het toch liefde voor de Heer.

Er gebeurt aan de andere kant zoveel uit puur egoïsme. Dan zijn we eerder geneigd om te zeggen: ‘Tjonge, wat een verstandige mensen zijn dat.’ We kunnen soms veel meer begrip opbrengen voor mensen die hun verstand gebruiken, dan voor mensen die uit liefde voor de Heer wel eens onverstandig doen. Laten we hen niet nog eens de last zwaarder maken door te zeggen dat ze onverstandig bezig zijn geweest. We kunnen een ander soms genadeloos op zijn fouten wijzen en daarbij denken: ‘Hadden ze het maar gedaan zoals wij het gedaan hebben; als iedereen het zo had gedaan, was er veel minder ellende.’

3. Een christen is een rentmeester over zijn leven. Dat omvat ook het seksuele aspect daarvan. Hij of zij zal zich voortdurend tot God richten om zijn leven in te richten en te (be)leven zoals Hij het wil.

Seksualiteit is slechts één aspect van het mens-zijn, maar het is er wel helemaal mee verweven. Het grijpt diep in. Daarom moeten we als man en als vrouw leren ermee om te gaan. Laten we leren van elkaar. En laten we sámen leren. Je kunt van elkaar leren, en je kunt ook samen leren. Samen, in gemeenschap met God. Toen Adam en Eva in het paradijs waren, zag God daar die twee mensen. Zij waren uit Zijn hand voortgekomen en Hij wilde hen gelukkig maken. Hij wilde zien dat zij gelukkig waren.

Er was maar één manier waarop zij gelukkig zouden zijn gebleven en dat was als ze helemaal afhankelijk van God waren gebleven; als ze zich hadden gerealiseerd wat in Prediker 4 staat: “Een drievoudig snoer wordt niet snel gebroken” (Pr 4:12) – man en vrouw, en God daarboven. Als wij ons dat in onze huwelijken bewust worden en de dingen samen met God gaan beleven, ook de seksuele aspecten van ons huwelijk, dan wordt ons huwelijk rijk, het wordt schitterend. Dan krijgt het die invulling die God bedoeld heeft toen Hij het huwelijk instelde.