Basis voor een gelukkig huwelijk

Er wordt wel eens gezegd dat het huwelijk een kwestie van geven en nemen is. Dat is een misvatting: in het huwelijk komt het alleen aan op geven. Daarom kun je zeggen dat de basis voor een gelukkig huwelijk is: zich voor elkaar opofferen. Seksualiteit is immers niet bedoeld om zelf aan mijn trekken te komen, mijzelf te bevredigen, maar ze is bedoeld om de ander te bevredigen en gelukkig te maken. Het is dan niet moeilijk om wat we in Efeziërs 5 gelezen hebben in praktijk te brengen. Daar krijgt de man Christus als voorbeeld, in Zijn toewijding en overgave voor de gemeente.

Dat maakt de man niet tot een doetje, tot iemand die door zijn vrouw om haar vinger gewonden kan worden, een goeie sul. Nee, het resultaat is eerder dat het de vrouw zal maken tot wat zij echt wenst te zijn: een hulp voor hem, iemand die hem aanvult, hem compleet maakt. Zij zal die liefde beantwoorden door hem te respecteren. Huwelijken en gezinnen gaan er anders uitzien als dat meer voor de aandacht staat. Dan wordt Efeziërs 5 niet meer als een opdracht gezien, maar zal het een verlangen worden dit te beleven.

Als man en vrouw elkaar op die manier aanvaarden, zal dat een sfeer van algemene tederheid, romantiek en geborgenheid geven. Binnen die sfeer krijgt de seksualiteit de ruimte om tot volle bevrediging beleefd en genoten te worden zoals God het heeft bedoeld.

Samen leren

Net als zoveel andere dingen in dit leven moet ook seksualiteit geleerd worden. Dat kun je niet in je eentje, daarvoor heb je elkaar nodig. Dat kan ook niet buiten het huwelijk, bijvoorbeeld tijdens de verloving. In deel 1 Is seksualiteit vóór en buiten het huwelijk geoorloofd? heb ik verteld waarom dat niet kan en dat het huwelijk de geëigende sfeer is voor de beleving van de seksualiteit. Je hoeft dan niet bang te zijn voor ontdekking, je kunt er de tijd voor nemen, je gaat daarna niet uit elkaar, en angst voor een eventuele zwangerschap die ongeoorloofde seks openbaar maakt, is niet nodig.

Omdat seksualiteit de liefde kan schaden, beschermt God de liefde door de seksualiteit voor te behouden aan het huwelijk. Seksualiteit bewerkt geen liefde, maar komt eruit voort. De beste test voor liefde is niet de geslachtsgemeenschap. Het beste bewijs van de liefde is je helemaal aan elkaar geven in de onlosmakelijke verbintenis van het huwelijk en daarvan een openbaar getuigenis te geven.

Je hoort mensen zeggen: “We houden van elkaar, we kunnen samen seksualiteit beleven, maar trouwen, nee, dat hoeft niet.” Dat is een dwaze redenering. Gods Woord zegt en maakt onomstotelijk duidelijk dat seksualiteit alleen binnen het huwelijk mag plaatsvinden. Een ongetrouwde moet zich dan ook niet laten misleiden door gezegden als: ‘Als je echt van mij houdt, wil je ook met mij naar bed.’ Ook dat is een dwaze redenering, die alleen maar spreekt van puur egoïsme.

Eén vlees zijn

Binnen de geheiligde band van het huwelijk kunnen twee mensen één vlees zijn. ‘Eén vlees zijn’ is meer dan twee lichamen die één worden. Hoe meer er op andere niveaus eenheid aanwezig is, des te intenser wordt de geslachtsgemeenschap beleefd. Met die andere niveaus bedoel ik het kennen en begrijpen van de ander in hoe hij of zij alles beziet en beleeft. Dat heeft betrekking op de alledaagse dingen zoals het verzorgen van de huishouding, het boodschappen doen, de inrichting van het huis, de belangstelling voor alles om je heen enzovoort. Dat betekent dat je elkaar door en door moet kennen om het één vlees zijn in zijn ware betekenis te beleven. Het gaat niet om alles hetzelfde te beleven, maar het begrijpen hoe de ander allerlei zaken beleeft, dat je weet wat er in hem of haar omgaat als hij of zij dit of dat doet of zegt. Het wil zeggen dat je de ander kent. Is het niet veelzeggend dat voor het woord ‘gemeenschap’, waarmee bedoeld wordt de geslachtsgemeenschap, ook het woord ‘kennen’ of ‘bekennen’ wordt gebruikt?

Het grootste genoegen van de seksuele gemeenschap is dan ook het kennen van degene die je liefhebt. Geslachtsgemeenschap is niet slechts een relatie van twee lichamen. Het een totaalrelatie tussen twee personen die zich helemaal aan elkaar hebben gegeven en niets doen los van elkaar. Ze zijn volledig met elkaar verweven. Het besef en de beleving daarvan moeten groeien. Als je pas getrouwd bent, gaat dat zeker met vallen en opstaan en als je al wat langer bent getrouwd, val je ook nog wel eens. Niemand van ons zal ooit een volmaakt huwelijk realiseren.

Maar wat is ons verlangen? Willen we ons ervoor inzetten ons huwelijk zo schitterend mogelijk te beleven? Het is mogelijk om het huwelijk en de seksualiteit als het unieke geschenk van God te genieten als wij ons houden aan wat de Bijbel erover zegt en als wij bereid zijn als man en vrouw ons aan elkaar te geven en van elkaar te leren.

Uit het voorgaande volgt dat seksualiteit zonder geestelijk contact feitelijk geen huwelijk genoemd kan worden. De vrouw heeft vaak de klacht dat haar man alleen van haar lichaam wil genieten, zonder dat hij echt aandacht heeft voor haar geestelijke en emotionele verlangens. Waar geen eenheid is op andere terreinen van het samenleven, daar is ook niet het echte beleven van wat in de seksualiteit beleefd kan worden. Het één vlees zijn beperkt zich in de praktijk tot het één lichaam zijn. De beleving van de seksualiteit is in dat opzicht gelijk aan de beleving van dieren.

We kunnen zeggen dat tevredenheid met de niet-seksuele aspecten van de relatie de seksualiteitsbeleving positief beïnvloedt. Het omgekeerde gebeurt ook. Dan is er wel geestelijk contact maar geen seksualiteit. Ook dan kunnen we moeilijk van een goed huwelijk spreken. Of de man of de vrouw, of soms ook beiden, onttrekken zich aan de verplichting tot geslachtsgemeenschap. De redenen kunnen zeer uiteenlopend zijn, maar het is niet goed. De eenheid tussen man en vrouw beperkt zich in dit geval tot een aantal gebieden die voor beiden belangrijk zijn, maar er is geen sprake van één vlees zijn.

Over zulke gevallen spreekt de Bijbel zich in 1 Korinthiërs 7 duidelijk uit: “De vrouw heeft geen gezag over haar eigen lichaam, maar de man; en evenzo heeft ook de man geen gezag over zijn eigen lichaam, maar de vrouw. Onttrekt u niet aan elkaar, tenzij dan met onderling goedvinden, voor een tijd ... en [daarna] weer samen bent” (1Ko 7:4-5). Het woord ‘onttrekt’ heeft hier de betekenis van ‘de ander iets onthouden waarop deze recht heeft’. De ander wordt tekortgedaan.

Er is een groot verschil in de beleving van de seksualiteit door de man en de vrouw. Een vergelijking maakt dit verschil duidelijk. De man kun je vergelijken met een lamp: door één druk op de knop gaat de lamp aan en uit. De vrouw kun je vergelijken met een strijkijzer: ze heeft tijd nodig om warm te worden. De man raakt snel opgewonden, bereikt snel het hoogtepunt, het orgasme, en is zijn opwinding ook snel weer kwijt. De vrouw groeit langzaam naar het hoogtepunt, het orgasme, toe, blijft daar langer van genieten, waarna de vreugde van het seksueel verkeer langzaam weer afneemt. Voor het beleven van de seksuele vreugde is het belangrijk, met name voor de man, om dit verschil te onderkennen en daar rekening mee te houden.

De vrouw heeft dezelfde behoefte aan voldoening gevende seksuele omgang als de man. Omdat de man in het algemeen egoïstischer is dan de vrouw, wat ook op dit gebied tot uiting komt, en daar misschien wel het sterkst, is het goed dat de man dit weet. De vóór het huwelijk geleerde zelfbeheersing komt hier goed van pas. Wie zijn vrouw liefheeft, zal dat graag opbrengen. Daar komt bij dat er een rijke beloning is: samen het hoogtepunt bereiken geeft de grootste voldoening. In Spreuken 5 geeft Salomo een aanwijzing aan zijn zoon: “Moge je [levens]bron gezegend zijn en verblijd je over de vrouw van je jeugd: een zeer lieflijke hinde, een bevallig steengeitje. Laten haar borsten jou te allen tijde dronken maken, dool voortdurend rond in haar liefde” (Sp 5:18-19).

Binnen het huwelijk is er vrijheid om te vrijen en te genieten van elkaars lichaam, zonder schaamte. Naakt zijn hoort alleen thuis in het huwelijk. Leviticus 18 laat zien dat het ontbloten van de geslachtsdelen buiten het huwelijk een gruwel is voor God. (Ik heb er in deel 1 al op gewezen dat het daar niet gaat om gevallen als bijvoorbeeld verpleging.) Mogelijk doelt de uitdrukking ‘de schaamte ontbloten’ in bedekte termen op geslachtsgemeenschap. Dat neemt niet weg dat het ontbloten van de schaamte verboden wordt; het is in wezen het voorspel van de geslachtsgemeenschap. In Genesis 2 lezen we: “En zij waren beiden naakt, Adam en zijn vrouw, maar zij schaamden zich niet” (Gn 2:25).

Hierin zit trouwens een diepere gedachte dan alleen dat hier twee ongeklede mensen samen zijn. Het laat tevens twee mensen zien tussen wie niets is dat er niet thuis hoort. Ze hebben niets voor elkaar te verbergen. Ze zien de ander zoals die helemaal is en laten zichzelf helemaal zien zoals ze zelf zijn.

Onlangs stond in de krant dat een Israëlitische terroriste was opgepakt, die al de tijd dat ze getrouwd was voor haar man en haar kind had kunnen verbergen dat ze terroriste was. Zij leidde een dubbelleven. Er valt te vrezen dat in veel huwelijken een soort dubbelleven wordt geleid. Dat hoeft niet zo extreem te zijn als bij deze terroriste, maar wat wordt er soms langs elkaar heen geleefd. Wat hebben sommigen veel voor elkaar te verbergen.

Als dat bij jou zo is, laat jezelf dan eens ‘naakt’ aan je partner zien. Je begrijpt dat ik dat nu iets anders bedoel dan in de slaapkamer. Zeg de ander eens alles wat je bezighoudt, waar jij je voor wilt inzetten, ga dat delen met elkaar, wees daarin open naar elkaar toe. Het zou niet zo moeten zijn dat een vrouw moet raden waarmee haar man zich bezighoudt, wat er in haar omgaat. Na verloop van tijd, als het voor elkaar verstoppertje-spelen lang genoeg heeft geduurd, wordt men op een schokkende manier met de harde werkelijkheid geconfronteerd: de ander gaat er vandoor.

Daarom nog eens: open jezelf naar de ander toe en luister als de ander zich voor jou opent. Je zult versteld staan van de resultaten. Nooit heeft iemand spijt gehad van een zich openstellen voor de ander. Integendeel, de verzuchting is bijna altijd: ‘Had ik het maar eerder gedaan.’

Zorg ervoor dat het niet zover komt. Daarom wil ik wijzen op een van de waardevolste facetten in een huwelijk en dat is: het gesprek. Het gesprek overtreft het facet seks. Blijf met elkaar in gesprek. Als de man wat gesloten is, laat de vrouw dan al het nodige doen om hem ertoe te brengen zijn innerlijk onder woorden te brengen. Een vrouw heeft meer behoefte aan communicatie dan een man. Al heeft de man die behoefte niet zo sterk, dan moet hij toch de noodzaak ervan (gaan) inzien. Het gesprek is van onschatbare waarde. Pas op voor vijandige stiltes, ze zijn dodelijk. Houd het gesprek open.

Er zijn huwelijken die na ongeveer 25 jaar stuk gaan. Dat is vaak het moment waarop de kinderen de deur uit zijn. Man en vrouw komen plotseling tegenover elkaar te zitten en ze ontdekken ineens dat ze elkaar niets meer te vertellen hebben. Wat hen aan elkaar bond, waren de kinderen. Nu zijn die van het dagelijks toneel verdwenen en daarmee is ook alle communicatie verdwenen. Ze zijn op elkaar uitgekeken. Daarom is er iets dat nog erger is dan een slecht huwelijk en dat is een saai huwelijk, een huwelijk waaruit elke communicatie weg is.

Een ongelovige collega zei eens tegen mij, dat het grootste probleem waardoor er spanningen in huwelijken komen het communicatieprobleem is. Dat had hij niet met zijn vrouw. Hij en zijn vrouw hadden elkaar altijd wat te vertellen. Hij begreep niet dat je als man en vrouw zomaar langs elkaar heen kon leven. Hij begreep ook dat als je helemaal bent uitgepraat de zaak dan stuk gaat.

Een tweede facet met een grote invloed in het huwelijk is seksualiteit. Door ieder echtpaar wordt dat op de eigen unieke manier beleefd. Wat in de eerste plaats van belang is, is het totale leefklimaat. Als ieder zich inspant voor een optimaal leefklimaat, komt mede daardoor het beleven van seksualiteit tot zijn recht. Seksualiteit ligt ingebed in een geheel van activiteiten en doelstellingen. Als er tussen man en vrouw harmonie is in de doelstellingen en de activiteiten, is daarmee voldaan aan een belangrijke factor voor een bevredigend seksueel verkeer.

Veel van deze harmonie zal afhangen van het gegeven of man en vrouw elkaar hebben geaccepteerd, niet omdat ze nu eenmaal niet anders meer kunnen, maar omdat ze elkaar als een gave uit Gods hand hebben ontvangen. Dan is er niet alleen acceptatie, maar ook waardering. De overgave aan de ander is een logisch gevolg van zo’n verhouding. Je bekijkt de ander niet met achterdocht, maar met liefde. Seksualiteit is een wereld op zichzelf. Ieder mens is uniek en de relatie die twee mensen met elkaar hebben is dat nog meer.

Het is niet nodig om aanwijzingen te geven voor de manier waarop man en vrouw de seksuele intimiteit het best kunnen ervaren. Ik heb niets tegen goede boeken, maar het is niet noodzakelijk daarvan vooraf kennis te nemen. Het is een uitermate boeiende bezigheid om samen de goede weg te vinden in het beleven van een optimale seksuele vreugde. Seksualiteit moet je leren. Dit kan op geen betere manier gebeuren dan het samen te beoefenen.

Als of de man of de vrouw na verloop van tijd niet tot regelmatige volle bevrediging komt tijdens het genieten van wat God in elkaars lichaam heeft gegeven, kan het raadzaam zijn eens een goed boek te raadplegen. Met een goed boek bedoel ik een boek dat geschreven is vanuit een Bijbelse visie op huwelijk en seksualiteit. Ook als beiden kunnen zeggen dat zij na verloop van tijd de goede weg hebben gevonden, kunnen ze zulke boeken wel eens doorlezen. Vaak zal men dan al lezend bevestigd worden in wat men zelf al heeft ervaren.