3. De Bijbel ís Gods Woord

Hoe kun je nu zeker weten dat de Bijbel het Woord van God is? Het zal voor jou geen vraag zijn, want wie bekeerd is, aanvaardt onvoorwaardelijk de Bijbel als het Woord van God. Toch mag je die vraag best stellen, omdat je het misschien moeilijk aan anderen kunt uitleggen, waarom God door de hele Bijbel heen tot jou persoonlijk spreekt. Je hoort immers dat het een boek is dat door mensen is geschreven. Dat is ook zo. Ik kom daar later op terug. Er zijn zoveel boeken door mensen geschreven. Ook dat is zo. In 2016 kwamen er 57 nieuwe Nederlandstalige titels per dag op de markt, dat is ruim 20.000 titels per jaar. Wat en wie bepaalt dat nu juist de 66 boeken die de Bijbel bevat, het Woord van God vormen?

Je hebt zojuist een aantal kenmerken gezien, waaruit blijkt hoe uniek de Bijbel is in vergelijking met andere boeken. Toch is het mogelijk, zoals al is opgemerkt, van die unieke kenmerken kennis te nemen zonder overtuigd te worden dat Gód spreekt in de Bijbel. Om daarvan overtuigd te worden moet je niet iets weten óver de Bijbel, maar moet je de Bijbel zélf aan het woord laten. Je moet zélf de Bijbel lezen. Hét bewijs dat de Bijbel het Woord van God is, ligt in de Bijbel zelf.

Ten diepste kun jij niet aan anderen uitleggen waarom de Bijbel het Woord van God is. Wat je wel kunt doen, is getuigen van de kracht van het Woord in jouw leven. De Bijbel is het Woord van God omdat God hem heeft gegeven. Wie daarvan uitgaat én zich onder het gezag dat Woord stelt, ervaart dat ook in zijn leven. Maar daarmee is niet alles gezegd.

Wat zijn ‘canoniek’ en ‘apocrief’ nu weer voor woorden? Ze hebben alles te maken met de zojuist gestelde vraag welke boeken er tot de Bijbel behoren. Je kunt de vraag ook zo stellen: Welke boeken behoren tot de ‘canon’ van de Schrift? En welke boeken zijn ‘apocrief’?

Met het woord ‘canon’ wordt bedoeld ‘een lijst van Goddelijk gezaghebbende boeken’. Een ‘apocrief’ boek – ‘apocrief’ betekent ‘verborgen’, ‘geheim’, ‘onduidelijk’ – heeft dat gezag niet. In katholieke Bijbeluitgaven staan meer Bijbelboeken dan de 66 die in de meeste protestantse Bijbeluitgaven staan. Dat komt doordat de rooms-katholieke kerk een aantal ‘apocriefe’ boeken als ‘canoniek’ beschouwt. Mede daarom is het belangrijk te weten welke boeken canoniek en welke apocrief zijn.

Sinds de tweede eeuw na Christus bestaat er voor de gelovigen geen twijfel over de Goddelijke inspiratie en het Goddelijk gezag van de verzameling van de 66 boeken van de Bijbel. Deze overtuiging krijgt en heeft iedereen die zich door de Heilige Geest laat leiden. De Heilige Geest werkte in de schrijvers; zo werkte en werkt Hij ook in de ontvangers en lezers de overtuiging dat Hij heeft laten schrijven wat jij nu leest.

Ik wil nog een paar algemene kenmerken doorgeven die een rol hebben gespeeld bij het herkennen van canonieke Bijbelboeken.

Een canoniek, dat wil zeggen een door God geïnspireerd, Bijbelboek is geschreven door een Godsman, een profeet of een apostel. Van de schrijvers staat vast dat zij Godsmannen, profeten of apostelen waren die namens God en de Heer Jezus schreven. Hun geschriften zijn niet voortgekomen door de wil van een mens, maar door ingeving van de Heilige Geest (2Pt 1:20-21; Gl 1:1). Boeken die dit kenmerk niet hebben, horen niet bij de canon en werden als niet-gezaghebbend buiten de canon gehouden.

De gelovige merkt bij het lezen hoe de Bijbel op gezaghebbende toon en direct namens God spreekt. Mensen zijn niet van het Goddelijk gezag van de Bijbel te overtuigen als zij op bepaalde terreinen van hun leven geen Goddelijk gezag aanvaarden. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan het erkennen van het gezag van de ouders (Ef 6:3) en dat van de overheid (Rm 13:1-7). Wie dit door God verleende gezag niet erkent, erkent daarmee Gods gezag niet. Zo iemand erkent ook het gezag van de Bijbel niet waarin God dit verleende gezag vastlegt.

Canonieke boeken zijn levensvernieuwend en opbouwend. De lezer ervaart de geestelijke kracht die van elk Bijbelboek uitgaat.

In canonieke boeken komen in het origineel geen onjuiste feiten en leringen voor. Alles wat daarin staat, klopt met de werkelijkheid*. Van apocriefe boeken kan dat niet worden gezegd. Zo staan er bijvoorbeeld in het apocriefe boek ‘Judith’ nogal wat historische onjuistheden. In andere niet-canonieke boeken komt bijvoorbeeld de onbijbelse aanbeveling voor om tot de doden te bidden (vgl. Lv 19:31).

* Soms stuit je op schijnbare tegenstrijdigheden of onjuistheden die blijken te kloppen als je ze bestudeert, of er blijkt van een overschrijffout sprake te zijn.

Er zijn heel wat mensen die de Bijbel lezen, terwijl ze er allerminst van overtuigd dat de Bijbel het Woord van God is. Integendeel, zij zijn ervan overtuigd dat de Bijbel niet het Woord van God is, maar slechts een woord van mensen over God. Dat komt omdat deze mensen pas iets aanvaarden als woorden van God als ze die zelf kunnen begrijpen of ervaren.

Deze mensen plaatsen zichzelf boven het Woord van God en niet eronder. Zij benaderen de Bijbel niet vanuit een gelovig en gehoorzaam aanvaarden, maar vanuit een verstandelijk beredeneren. Bij hen is het principe: eerst begrijpen, dan pas geloven, terwijl God zegt: eerst geloven, dan begrijpen.

Er is dan ook meer nodig dan alleen het lezen van het Woord van God en dat is: geloof. Als ik de Bijbel lees, moet ik geloven dat ik luister naar God Die spreekt. Wie zo de Bijbel benadert, zal in zijn hart een bereidwilligheid hebben die daarbij past. Een voorbeeld van die bereidwilligheid zie je bij Samuël, die tegen de HEERE zegt: “Spreek, want uw knecht hoort” (1Sm 3:10b). Je kunt alleen overtuigd raken van het feit dat de Bijbel het Woord van God is als je daarvoor de gepaste houding aanneemt.

Nu zou je kunnen zeggen: Hangt het dan van mij af of de Bijbel het Woord van God is? Nee, de Bijbel blijft waar, welke houding jij of iemand anders ook tegenover de Bijbel aanneemt. Het gaat erom hoe jij de zekerheid kunt krijgen dat de Bijbel Gods Woord is. Wel, dan moet je hem gelovig en met erkenning van zijn gezag gaan lezen.

Als je zo de Bijbel gaat lezen, zul je ontdekken dat het belangrijkste bewijs dat de Bijbel Gods Woord is, door de Bijbel zelf wordt geleverd. Je vindt daarin het ontwijfelbare, niet te loochenen getuigenis van God over Zijn Woord. Een getuigenis is net zoveel waard als de persoon die een getuigenis aflegt. Stel je voor dat je iemand hoort getuigen van iets dat hij heeft meegemaakt. Naarmate je de persoon kent en vertrouwt of wantrouwt, zul je ook kennis nemen van wat die persoon getuigt. Als je de persoon kent als betrouwbaar, zul je ook zijn getuigenis vertrouwen.

Het getuigenis van God staat ver boven het getuigenis van mensen. Daarom staat er ook: “Als wij het getuigenis van mensen aannemen, het getuigenis van God is groter” (1Jh 5:9a). Dat is gewoon zo. Daarom zul je dat getuigenis ook net zoveel meer vertrouwen naar de mate dat God voor jou boven de mens verheven is.

In gesprekken en publicaties over God doen mensen nogal eens alsof Hij Een van hen is. Ze praten en schrijven over Hem op een puur menselijke manier. Met dit oneerbiedige gepraat en geschrijf wordt Hij naar beneden gehaald tot hun eigen niveau. In de praktijk betekent dat vaak zelfs tot onder hun eigen niveau. Als er een spanningsveld ontstaat tussen wat mensen zeggen en wat God zegt, gelooft men eerder wat mensen zeggen dan wat God zegt.

Dat kun je bijvoorbeeld duidelijk zien als het gaat om schepping of evolutie. Als men zogenaamd wetenschappelijk vaststelt dat de mens niet is geschapen, maar van de apen afstamt, heeft de Bijbel geen gelijk. Het getuigenis van de mens wordt geloofd boven dat van de Bijbel, terwijl men de Bijbel als een onbetrouwbaar boek voorstelt.